Tiền sản giật là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Tiền sản giật nặng là một biến chứng sản khoa nguy hiểm, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng của thai phụ và thai nhi, Tình trạng này xuất hiện từ giữa tam cá nguyệt thứ 2 với tần suất khoảng 5-8% thai kỳ. Tiền sản giật có thể phát triển sớm hơn ở trường hợp nặng hoặc có thể chỉ là vấn đề nhỏ trong cả thai kỳ, thậm chí có khi chỉ xuất hiện sau khi sinh. Vậy tiền sản giật là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu ra sao? Huggies khuyên các bà mẹ mang thai nên khám thai định kỳ để theo dõi có bị tiền sản giật không. Nếu không được điều trị, tiền sản giật có thể trở thành sản giật gây nhiều biến chứng nặng nề cho cả mẹ và con.

>> Tham khảo thêm: 

• 10 lưu ý cho mẹ bầu khi mang thai 3 tháng cuối kỳ
• Phù chân khi mang thai 3 tháng cuối & Cách giảm phù
• Dấu hiệu thai ngoài tử cung là gì? Mấy tuần thì biết?

Tiền sản giật là gì?

Tiền sản giật là tình trạng rối loạn đa chức năng liên quan đến thai nghén, đặc trưng bởi triệu chứng tăng huyết áp và protein niệu, hoặc các dấu hiệu lâm sàng cho thấy tổn thương nhiều cơ quan do tác động của tiền sản giật. Bệnh xuất hiện từ khi thai 20 tuần tuổi, chiếm khoảng 5-8% tỷ lệ mắc phải ở thai phụ.

Khoảng 5.9% trường hợp tiền sản giật tiến triển xấu ở thai phụ, với các biến chứng như hội chứng HELLP, tổn thương thận cấp, phù phổi cấp, nhau bong non, và tử vong. Thai nhi có thể gặp phải các vấn đề như tăng trưởng chậm trong tử cung, suy thai, thai lưu, trẻ sinh non và nhẹ cân. 

Do đó, mẹ bầu cần lưu ý các mốc khám thai quan trọng để theo dõi có bị tiền sản giật không. Nếu không được điều trị kịp thời, tiền sản giật có thể trở thành sản giật gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và con.  

>> Tham khảo: 

• Sinh con thành công sau thai lưu: Kinh nghiệm mang thai
• Bảng các chỉ số thai nhi theo tuần chuẩn WHO mới nhất

Mẹ có biết:

Từ tuần thai thứ 20 trở đi, có lẽ bố mẹ vẫn hồi hộp chuẩn bị cho thời điểm đón con chào đời. Tuy nhiên, mẹ cũng đừng quá căng thẳng mà quên mất bản thân của mình. Đối với vấn đề chuẩn bị cho trẻ sơ sinh, tã Huggies sẽ giúp bố mẹ dễ dàng hơn. Chuẩn bị tã bỉm cho con là một trong những việc mẹ bầu quan tâm nhất. Tã sơ sinh cao cấp Huggies Naturemade cỡ NB đạt chất lượng 5 sao từ Viện nghiên cứu Đức an toàn cho da bé sơ sinh có bề mặt làm từ sợi thiên nhiên 100% nhập khẩu từ châu Âu, cùng vitamin E từ dầu mầm lúa mạch. Hơn nữa, sản phẩm còn sở hữu công nghệ ZeroFeel siêu mỏng chỉ 5mm, bề mặt thấm hút nhanh, không chứa các hóa chất độc hại, đảm bảo tốt lành cho làn da bé.

Bên cạnh đó, hãng tã, bỉm Huggies còn có tã dán lọt lòng Huggies Tràm Trà Tự Nhiên cỡ NB chứa tinh chất tràm trà tự nhiên, làm dịu làn da mỏng manh của bé và đã được chứng minh lâm sàng giúp ngừa hăm. Ngoài ra, công nghệ bong bóng 3D khóa ẩm và ngăn thấm ngược giúp mẹ yên tâm, không lo tràn tã. Mẹ cân nhắc chuẩn bị đón bé chào đời của mình bằng những siêu phẩm của nhà Huggies nhé.

Tã cao cấp Huggies Platinum Naturemade với khả năng duy trì khô thoáng cho da bé lên đến 12 tiếng (Nguồn: Huggies)

Triệu chứng tiền sản giật

1. Huyết áp tăng cao

Cao huyết áp khi mang thai là một trong những biểu hiện thường gặp và sớm nhất khi bị tiền sản giật. Nếu các chỉ số đo huyết áp của mẹ xảy ra như dưới đây, rất có thể mẹ đang dần xuất hiện những biểu hiện đầu tiên của tiền sản giật.

• Huyết áp tối đa ≥ 140mmHG, tối thiểu ≥ 90mmHg (đo 2 lần, mỗi lần cách nhau 4 giờ lúc nghỉ ngơi) - thường xảy ra khi mẹ mang thai 20 tuần và trước đó huyết áp của mẹ bình thường.
• Nếu huyết áp tối đa tăng hơn 30mmHG hoặc tối thiểu tăng hơn 15mmHg so với lúc chưa mang thai thì nguy cơ tiền sản giật cao hơn. Huyết áp càng cao, tiên lượng tiền sản giật càng nặng.
• Nếu đo được huyết áp tâm thu ≥ 160mmHg, huyết áp tâm trương ≥ 110mmHg, mẹ cần phải được xác định nhanh chóng và dùng thuốc hạ áp kịp thời.

2. Protein niệu thay đổi

Protein niệu sẽ dương tính - biểu hiện tiền sản giật khi lượng protein > 0,3g/l/24 giờ hoặc > 0,5g/l/mẫu nước tiểu ngẫu nhiên.

3. Xuất hiện biểu hiện phù

Phù trắng mềm, ấn lõm xuống là biểu hiện của tiền sản giật (khác với phù tím, phù thận, phù dinh dưỡng,...). Mẹ sẽ dễ dàng phát hiện biểu hiện phù này bằng cách ấn trên nền cứng như mu chân, mu tay, mặt trước xương chậu. Ngoài ra, triệu chứng này đi kèm với biểu hiện mẹ tăng cân nhanh và nhiều.

>> Tham khảo thêm: 

• Bảng cân nặng và chiều dài thai nhi theo tuần, tiêu chuẩn WHO
• Bảng tăng cân của mẹ bầu theo từng tam cá nguyệt

Dấu hiệu tiền sản giật mẹ cần chú ý (Nguồn: Huggies)

Dấu hiệu tiền sản giật nặng cần lưu ý

• Đau đầu dữ dội.
• Rối loạn thị giác, mắt mờ, kém.
• Ý thức, tinh thần không tỉnh táo.
• Phản ứng, phản xạ nhạy cảm hơn.
• Thiếu máu, sắc mặt xanh xao, nhợt nhạt
• Đau bụng trên hoặc phía bên phải khoảng ¼ (vị trí gan).
• Buồn nôn, ói mửa dù đã qua thời gian ốm nghén.
• Cảm giác hồi hộp, ngộp thở
• Lượng nước tiểu ít: Dưới 400ml trong 24 giờ.
• Albumin trong nước tiểu cao: Trên 5g/24 giờ.
• Đột quỵ.

Ngoài các triệu chứng lâm sàng, dấu hiệu tiền sản giật nặng cũng có thể được phát hiện qua chẩn đoán cận lâm sàng, bao gồm: thai nhi phát triển chậm, tăng men gan, giảm tiểu cầu trong kết quả siêu âm, xét nghiệm

>> Tham khảo thêm: 

• Mẹ Bị Tiêu Chảy Khi Mang Thai Có Sao Không?
• 10 cách trị cảm cúm cho bà bầu không cần thuốc 

Nguyên nhân tiền sản giật

Thực tế, nguyên nhân chính xác của tiền sản giật vẫn chưa được xác định rõ. uy nhiên, nếu có một số yếu tố có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc tiền sản giật, bao gồm:

• Thai phụ có rối loạn máu khó đông, tiền sử mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, bệnh thận, hoặc các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ.
• Người thân trong gia đình có tiền sử đã từng mắc tiền sản giật.
• Thai phụ bị béo phì hoặc thừa cân trong thai kỳ.
• Mang thai đa thai hoặc thai to.
• Thiếu máu cục bộ tử cung-nhau thai.
• Thai phụ thiếu dinh dưỡng
• Mang thai con đầu lòng (con so).

>> Tham khảo thêm: Sự phát triển của thai nhi theo từng tuần

Gia đình nên theo dõi những điều dễ xảy ra trong thai kỳ nếu không biết trước, đặc biệt là các thai phụ lần đầu có con. Theo dõi cùng Huggies qua video sau:

Chẩn đoán bệnh tiền sản giật khi mang thai

Từ tuần thai thứ 20 của mẹ, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau để xác định bệnh tiền sản giật khi mang thai:

• Đo huyết áp: Đối với phụ nữ chưa từng bị cao huyết áp, nếu huyết áp đạt mức 140/90 mmHg trở lên, sẽ được xác định là cao huyết áp. Vì huyết áp có thể thay đổi trong ngày, thai phụ sẽ được đo nhiều lần vào các thời điểm khác nhau để có kết quả chính xác.
• Kiểm tra protein trong nước tiểu: Thai phụ sẽ thực hiện xét nghiệm để kiểm tra tỷ lệ protein-creatinin trong nước tiểu, giúp phát hiện dấu hiệu tiền sản giật.
• Xét nghiệm máu: Nếu thai phụ có nguy cơ cao mắc tiền sản giật, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu định kỳ, bao gồm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi (CBC) và xét nghiệm chức năng gan, thận. Những xét nghiệm này cũng giúp phát hiện hội chứng HELLP.
• Xét nghiệm sức khỏe thai nhi: Thai phụ sẽ được siêu âm để kiểm tra sự phát triển của thai nhi, để kiểm tra bé đang tăng trưởng tốt hay không.

>> Tham khảo: 

• Bị nhạt miệng khi mang thai
• Mang Thai Ra Máu Nhưng Không Đau Bụng Liệu Có Nguy Hiểm?

Bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm máu và đo huyết áp chẩn đoán bệnh (Nguồn: Sưu tầm)

Các biến chứng của tiền sản giật đối với mẹ và bé

Nếu không phát hiện và thực hiện điều trị kịp thời, các biến chứng của tiền sản giật phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng này và có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và bé:

• Biến chứng ở mẹ: Co giật, giảm tiểu cầu gây chảy máu, phù phổi, suy thận cấp, phù võng mạc, mù mắt, chảy máu dưới gan, suy gan, suy tim cấp, tiểu cầu giảm dẫn đến thiếu máu,... 
• Biến chứng ở thai nhi: Thai nhi chậm phát triển, thai chết lưu, sinh non, tử vong chu sinh,...

>> Tham khảo thêm:

• Dinh dưỡng bà bầu và lưu ý mang thai 3 tháng giữa
• Chứng huyết khối tĩnh mạch trong thai kỳ

Cách điều trị tiền sản giật

Đối với tiền sản giật mức độ nhẹ

Hiện tại vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa hoàn toàn hiệu quả từ đầu. Trong thời gian mang thai, mẹ bầu nên:

• Thai phụ có thể được theo dõi và điều trị tại nhà nếu tình trạng không quá nghiêm trọng.
• Khám thai tiền sản và thực hiện các xét nghiệm đầy đủ, đều đặn.
• Thai phụ cần nghỉ ngơi, chế độ dinh dưỡng cho bà bầu hợp lý, nhiều đạm, rau xanh, trái cây tươi và uống đủ nước để tăng cường sức đề kháng cơ thể.
• Đo huyết áp 2 lần/ngày.
• Chú ý quan sát sự thay đổi của cơ thể: nhức đầu, rối loạn thị giác, giảm nước tiểu, tăng cân,... và thai nhi, nếu có dấu hiệu bất thường cần đến bác sĩ ngay.

Đối với tiền sản giật mức độ nặng

Thai phụ cần nhập viện để theo dõi huyết áp cũng như áp dụng các biện pháp điều trị.

Điều trị nội khoa:

• Sử dụng Magnesium sulfate để ngăn ngừa và kiểm soát các cơn giật (sản giật) ở thai phụ.
• Sử dụng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp của thai phụ đạt mức 160/110 mmHg hoặc cao hơn.
• Sử dụng thuốc lợi tiểu khi có nguy cơ phù phổi cấp và thiểu niệu, giúp giảm lượng dịch trong cơ thể và cải thiện chức năng thận.

Điều trị sản khoa, ngoại khoa:

• Nếu tiền sản giật nặng không đáp ứng với điều trị hoặc xảy ra sản giật, việc chấm dứt thai kỳ là cần thiết, bất kể tuổi thai. Tuy nhiên, trước khi tiến hành chấm dứt thai kỳ, cần ổn định tình trạng của thai phụ trong vòng 24-48 giờ để giảm thiểu rủi ro cho mẹ và thai nhi.
• Nếu thai phụ đủ điều kiện, có thể sinh thủ thuật hoặc sinh mổ để chấm dứt thai kỳ. 

>> Tham khảo: Bà bầu đau bụng dưới tháng cuối có sao không?

Các cách điều trị tiền sản giật cho đến nay với thai phụ (Nguồn: Sưu tầm)

Phác đồ điều trị tiền sản giật Bộ Y tế

Phác đồ điều trị tiền sản giật của Bộ Y Tế (Nguồn: Sưu tầm)

Cách phòng ngừa bệnh tiền sản giật ở mẹ bầu

Hiện tại vẫn chưa có biện pháp phòng ngừa hiệu quả từ đầu. Do đó, trong thời gian mang thai, mẹ bầu nên:

• Khám thai tiền sản và thực hiện các xét nghiệm đầy đủ, đều đặn.
• Thực đơn hằng ngày và chế độ dinh dưỡng hợp lý, lành mạnh, thanh đạm.
• Bổ sung canxi cho bà bầu (1.200 – 1.500mg/ngày) thông qua chế độ ăn uống hoặc thực phẩm bổ sung.
• Tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe tổng thể và cải thiện tuần hoàn máu.
• Kiểm soát huyết áp và lượng đường trong máu để giảm nguy cơ phát triển tiền sản giật.
• Tránh xa thuốc lá để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
• Theo dõi và kiểm soát cân nặng, tránh thừa cân, béo phì hoặc suy dinh dưỡng.
• Giữ nhiệt độ cơ thể đủ ấm.
• Chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, giữ tinh thần vui vẻ, thoải mái

>> Tham khảo: 

• Cách bổ sung DHA cho bà bầu giúp bé khỏe, thông minh
• Hướng dẫn bổ sung sắt và canxi cho bà bầu đúng cách

Những việc mẹ có thể làm để phòng ngừa tiền sản giật trong thai kỳ (Nguồn: Sưu tầm)

Những câu hỏi thường gặp về tiền sản giật

Xét nghiệm tiền sản giật khi nào?

Xét nghiệm tầm soát tiền sản giật được thực hiện khi thai 11 tuần đến thai 13 tuần 6 ngày. Đây là một xét nghiệm không xâm lấn, không can thiệp vào cơ thể thai phụ và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Mục đích của xét nghiệm này là để phát hiện sớm nguy cơ tiền sản giật, từ đó có phương án can thiệp kịp thời, giảm thiểu biến chứng cho cả mẹ và thai nhi.

>> Tham khảo: Khi Nào Xét Nghiệm Tiểu Đường Thai Kỳ: Chi Phí và Quy Trình

Tiền sản giật có nguy hiểm không?

Tiền sản giật là một trong những biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ, có thể đe dọa đến sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tiền sản giật có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, suy gan, suy thận, sinh non... thậm chí đe dọa tính mạng của mẹ và thai nhi.

Bị tiền sản giật có đẻ thường được không?

Nếu đã được phát hiện và điều trị kịp thời chứng tiền sản giật, thai phụ đó vẫn có thể sinh thường theo chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng của mẹ và cân nhắc đưa ra phương pháp phù hợp.

>> Tham khảo: 11 dấu hiệu sắp sinh (chuyển dạ) trước 1,2 ngày, 1 tuần dễ nhận biết nhất

Magie Sulfat trong tiền sản giật là gì?

Magie sulfat được chỉ định tiêm cho thai phụ có kết quả bị tiền sản phụ để ngăn chặn co giật, giảm nguy cơ tử vong của mẹ. Magie sulfat có tác dụng làm giãn mạch máu não, giảm tình trạng thiếu máu cục bộ gây ra sản giật.

Hy vọng bài viết trên sẽ giải đáp thắc mắc về tiền sản giật là gì? Các dấu hiệu, điều trị và biến pháp phòng ngừa bệnh. Nếu mẹ còn ngàn câu hỏi đang phân vân về thời gian Mang thai cần lời giải đáp. Hãy nhanh chóng gửi ngay câu hỏi của mình về các Góc chuyên gia của Huggies để được tư vấn thêm mẹ nhé!

>> Nguồn tham khảo:

• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/preeclampsia/symptoms-causes/syc-20355745
• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17952-preeclampsia
• https://www.webmd.com/baby/preeclampsia-eclampsia