Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy đi ngoài, dấu hiệu và cách xử lý mẹ nên biết

Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy rất dễ mất nước và nguy hiểm hơn nhiều so với trẻ lớn. Vậy khi trẻ sơ sinh bị đi ngoài mẹ nên ăn gì? Bởi trong giai đoạn này, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng thiết yếu và ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của bé. Vì thế, cùng giải đáp thắc mắc trẻ sơ sinh bị tiêu chảy mẹ nên ăn gì hay chế độ ăn cho mẹ khi bé bị tiêu chảy trong bài viết sau của Huggies mẹ nhé!

Dấu hiệu nhận biết trẻ sơ sinh bị đi ngoài

Tiêu chảy là tình trạng rối loạn tiêu hóa thường gặp ở hầu hết trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Dấu hiệu nhận biết đầu tiên khi trẻ sơ sinh bị tiêu chảy đó là đi ngoài nhiều lần, sau đó dẫn tới mệt mỏi, bỏ bú. Phân của trẻ bị tiêu chảy có dạng lỏng, màu vàng hoặc xanh. Ngoài ra, tiêu chảy cấp ở trẻ em còn khiến trẻ bị mất nước - Một trong những biểu hiện đáng lo lắng nhất và thể hiện dưới 3 mức độ sau:

Mất nước do tiêu chảy mức độ nhẹ:

• Trẻ bị khô miệng và mắt. Khi trẻ khóc, nước mắt chảy ít hoặc không chảy.
• Trẻ đi tiểu ít hơn mọi lần.
• Trẻ có biểu hiện mệt mỏi, hay quấy khóc.

Mất nước do tiêu chảy mức độ vừa:

• Da của trẻ bị khô.
• Trẻ bắt đầu xuất hiện hiện tượng trũng mắt.
• Trẻ có dấu hiệu lờ đờ.

Mất nước do tiêu chảy mức độ cao:

• Da trẻ mất khả năng đàn hồi, thóp bị trũng.
• Trẻ không đi tiểu trong một thời gian dài (6 giờ).
• Biểu hiện lờ đờ ngày càng tăng, có khi hôn mê và bất tỉnh.
• Mạch đập của trẻ nhanh và huyết áp tụt.

>> Tham khảo:

• Có nên dùng siro ho cho trẻ sơ sinh? 3 mẹo trị ho cho trẻ sơ sinh hiệu quả
• Hướng dẫn rửa mũi cho trẻ sơ sinh, hút mũi đúng cách

Phân của trẻ bị tiêu chảy có dạng lỏng, màu vàng hoặc xanh (Nguồn: Sưu tầm)

Nguyên nhân gây tiêu chảy ở trẻ sơ sinh

Mặc dù có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng trẻ sơ sinh tiêu chảy. Tuy nhiên, hầu hết bắt nguồn từ các nguyên nhân chính sau đây:

Nhiễm trùng đường ruột

Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm trùng đường ruột do virus, ký sinh trùng hoặc vi khuẩn. Một số trường hợp, trẻ bị tiêu chảy do virus có thể tự khỏi và không cần điều trị.

Dị ứng thực phẩm

Trẻ sơ sinh có thể bị dị ứng với protein có trong sữa công thức (dị ứng sữa do bất dung nạp lactose) hoặc dị ứng với thức ăn, đặc biệt là thức ăn đóng hộp hoặc các thức ăn do mẹ ăn vào khi cho con bú dẫn đến tiêu chảy.

>> Tham khảo: Cách chăm sóc trẻ sơ sinh mùa đông để bé luôn khoẻ mạnh

Tã Huggies Skin Perfect với khả năng giảm đến 93% phân lỏng trên da bé (Nguồn: Huggies)

Khả năng dung nạp thức ăn kém

Một số trẻ gặp vấn đề về đường tiêu hóa khi dung nạp một số loại thức ăn. Dưỡng chất có trong các loại thức ăn này không đi được vào máu mà nằm lại trong ruột, dẫn đến tình trạng cơ thể thiếu chất, dạ dày khó tiêu hóa, gây nên đau bụng, tiêu chảy.

>> Tham khảo: Hướng dẫn chi tiết cách bổ sung canxi cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ

Rối loạn tiêu hóa

Tiêu chảy thường được xem như hiện tượng rối loạn tiêu hóa bất thường ở trẻ sơ sinh nhưng thực chất, không phải lúc nào cũng như vậy. Một số trẻ có thể bị tiêu chảy do hệ thống tiêu hóa của trẻ, bao gồm cả đường ruột, lúc này vẫn còn non nớt và nhạy cảm với những thay đổi. Hệ tiêu hóa vhuwa ổn định cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị sôi bụng. Dù chỉ là thay đổi nhỏ từ sữa mẹ chuyển sang sữa công thức cũng có thể làm trẻ sơ sinh bị tiêu chảy.

Bác sĩ Nguyễn Phước Mỹ Linh giải thích thêm về tình trạng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh như sau:

Các mẹ có thể nhận thấy trẻ sơ sinh bú mẹ bình thường có thể đi tiêu rất nhiều lần trong ngày, có thể lên đến 8-10 lần, một lần lượng ít ít, phân lỏng, có bọt, vàng hoặc xanh, hoa cà hoa cải. Mặc dù đi tiêu nhiều lần như vậy nhưng bé vẫn bú giỏi, ngủ ngoan, lên cân tốt. Càng lớn, số lần đi tiêu sẽ giảm dần và phân đặc lại và hôi hơn. Tiêu chảy ở trẻ sơ sinh là biểu hiện bất thường khi trẻ đi lỏng tính chất khác với ngày thường như nhiều lần, nhiều nước hơn, phân có đàm máu, kèm sốt, ói, chướng bụng, quấy khóc, bỏ bú... Biểu hiện này đối với trẻ sơ sinh là nguy hiểm, bé cần được đưa đến bệnh viện kiểm tra và điều trị ngay. Những chăm sóc hỗ trợ dinh dưỡng phải thực hiện sau khi bác sĩ kiểm tra tình trạng của bé nhé!

Trẻ sơ sinh bị đi ngoài mẹ nên ăn gì?

Trong thời gian trẻ sơ sinh bị tiêu chảy, mẹ nên áp dụng chế độ dinh dưỡng phù hợp như là cung cấp đầy đủ nước, vitamin, chất xơ và đủ khoáng chất để đảm bảo chất lượng nguồn sữa, tăng cường sức đề kháng cho bé.

Dưới đây là một số chế độ ăn cho mẹ khi bé bị tiêu chảy:

Chế độ ăn BRAT

Chế độ ăn BRAT là viết tắt của 4 loại thực phẩm chuối, gạo, táo, bánh mì. Đây là chế độ ăn cho mẹ khi bé bị tiêu chảy được bác sĩ khuyến cáo áp dụng.

Chế độ ăn này chứa ít chất béo, ít đạm, có khả năng dung hòa tốt, dễ tiêu hóa, rất tốt cho những người đang bị tiêu chảy. Chất xơ trong nhóm thực phẩm này giúp phân của trẻ đặc hơn.

>> Tham khảo: Cách dùng men vi sinh cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Đặc biệt là trong chuối có chứa nhiều kali, rất tốt để bổ sung chất điện giải, duy trì chức năng của tế bào, bù đắp chất điện giải đã mất đi do tiêu chảy. Đồng thời, chất pectin trong chuối là loại chất xơ hòa tan, có thể hấp thu các chất lỏng dư thừa ở bao tử, giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và ngăn ngừa tiêu chảy hiệu quả.

Ngoài ra, mẹ cũng có thể bổ sung thêm các loại thực phẩm mềm và chứa ít chất xơ khác để cải thiện tình trạng tiêu chảy cho trẻ như:

• Bánh quy
• Thịt gà không da
• Khoai tây
• Đậu trắng
• Trứng gà nấu chín

Sữa chua

Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy mẹ nên ăn gì? Sữa chua là nhóm thực phẩm rất có lợi cho nguồn sữa mẹ, đồng thời có thể ngăn ngừa tình trạng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Theo nghiên cứu, lợi khuẩn probiotic có trong sữa chua sẽ thay thế vi khuẩn có lợi bị mất đi do tiêu chảy, giúp bảo vệ đường ruột để quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi.

Sử dụng sữa chua không chỉ giúp hệ tiêu hóa của mẹ được khỏe mạnh mà còn có thể truyền đến bé thông qua nguồn sữa mẹ. Tuy nhiên, mẹ nên chọn sữa chua ít đường sẽ tốt hơn. Vì đường có thể làm trầm trọng thêm chế độ tiêu chảy ở trẻ.

>> Tham khảo: Bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ sao cho đúng?

Sữa chua là nhóm thực phẩm rất có lợi cho nguồn sữa mẹ (Nguồn: Sưu tầm)

Uống nhiều nước và ăn nhiều loại rau củ

Khi trẻ sơ sinh bị tiêu chảy, mẹ nên ăn nhiều loại rau, củ, quả để nâng cao chất lượng sữa, giúp con hấp thụ được nhiều vitamin và khoáng chất có lợi để chống lại bệnh tật.

Bên cạnh đó, mẹ cũng nên uống nhiều nước để trẻ có thể bổ sung nước thông qua việc bú mẹ. Điều này cực kỳ quan trọng, bởi vì khi bị tiêu chảy trẻ rất dễ bị mất nước.

Trà hoa cúc

Trà hoa cúc có khả năng trung hòa sữa mẹ rất tốt, giúp kiểm soát tình trạng tiêu chảy của bé khi đang còn bú mẹ. Bên cạnh đó, loại trà này cũng giúp mẹ giữ nước tạo sữa, giảm bớt các triệu chứng đau nhức cơ thể mẹ sau khi sinh.

Những loại thực phẩm mẹ nên kiêng khi trẻ bị tiêu chảy

Bên cạnh những loại thực phẩm nên ăn, mẹ cũng cần hạn chế ăn một số loại thực phẩm sau:

Những loại thức ăn chưa chín, không đảm bảo vệ sinh

Đây là loại thực phẩm chứa nhiều vi khuẩn có hại đối với hệ tiêu hóa. Vì vậy, mẹ nên tránh xa nhóm thực phẩm này trong thời gian cho con bú.

Thực phẩm dễ gây dị ứng

Nhóm thực phẩm này bao gồm hải sản, rau muống, đậu phộng,… Nếu mẹ cung cấp vào cơ thể sẽ khiến tình trạng tiêu chảy của trẻ nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, nhóm thực phẩm này có thể gây dị ứng cho bé, vì thế mẹ nhớ đừng ăn nhé!

Nhóm thực phẩm gồm hải sản, rau muống,... sẽ khiến trẻ bị tiêu chảy nặng hơn khi mẹ cung cấp vào cơ thể (Nguồn: Sưu tầm)

Thực phẩm không đảm bảo vệ sinh

Thực phẩm không đảm bảo vệ sinh là nơi trú ẩn của nhiều loại vi trùng, giun sán, ký sinh trùng,…và nhiều loại vi khuẩn sinh sôi. Chúng có thể đi theo đường sữa mẹ đến với cơ thể trẻ gây ra tình trạng tiêu chảy. Vì vậy, mẹ tuyệt đối tránh xa những món ăn đường phố không hợp vệ sinh và những món ăn chưa được nấu chín kỹ như tiết canh, gỏi cá, rau sống, nem chua,…

Thực phẩm không rõ nguồn gốc

Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, không đảm bảo vệ sinh và kém chất lượng. Các loại thực phẩm này có nguy cơ nhiễm độc cao, nếu sử dụng có thể theo đường sữa mẹ gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ. Vì thế, mẹ không nên sử dụng các loại thực phẩm này.

Món ăn cay nóng

Món ăn cay nóng, nhiều gia vị, nhiều chất bảo quản cũng gây ảnh hưởng đến chất lượng nguồn sữa mẹ và gây tổn thương đến hệ tiêu hóa còn non trẻ của bé. Để trẻ nhanh chóng khỏi bệnh mẹ cần hạn chế ăn trong giai đoạn này.

Chất kích thích, nước uống có gas

Các loại đồ uống như cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sữa mẹ. Vì vậy, mẹ cũng không nên sử dụng loại thực phẩm này, đặc biệt là khi trẻ đang bị tiêu chảy.

Nhóm thuốc uống

Trong nhiều loại thuốc uống điều trị có khuyến nghị chỉ định đối với phụ nữ đang cho con bú. Ngoài ra, các loại thuốc bổ sung vitamin, sắt hay thực phẩm chức năng trong thời kỳ cho con bú có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa gây tiêu chảy ở trẻ. Vì vậy, các mẹ nhớ tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng đấy nhé.

>> Tham khảo:

• Cách pha sữa cho trẻ sơ sinh đúng và chính xác nhất
• Cách dùng vitamin D3 K2 MK7 cho trẻ sơ sinh đúng và hiệu quả

Trẻ sơ sinh bị đi ngoài nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe như thế nào?

Nếu trẻ bị tiêu chảy ở mức nhẹ thì ba mẹ hoàn toàn có thể theo dõi triệu chứng và điều trị tại nhà. Nhưng thực tế, nhiều phụ huynh lại chưa hiểu rõ về bệnh tiêu chảy nên có những phương pháp điều trị sai lầm. Điều này vô tình khiến tình trạng bệnh ngày càng nặng hơn, có thể dẫn tới tiêu chảy cấp ở trẻ sơ sinh. 

Biến chứng nguy hiểm nhất mà tiêu chảy cấp gây ra là khiến cơ thể mất nước. Nếu ba mẹ không bổ sung lại lượng nước đã mất kịp thời, trẻ có thể bị trụy mạch, suy thận cấp và tử vong.

Ngoài ra, tiêu chảy còn là một trong những nguyên nhân đứng đầu gây nên tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ sẽ trở nên biếng ăn, giảm khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng, từ đó ảnh hưởng đến sự phát triển cơ thể và trí óc của trẻ.

Biến chứng nguy hiểm nhất mà tiêu chảy cấp gây ra là khiến cơ thể trẻ mất nước (Nguồn: Sưu tầm)

Trẻ sơ sinh bị đi ngoài phải làm sao?

Mặc dù tiêu chảy là một tình trạng khá phổ biến ở trẻ sơ sinh nhưng nếu ba mẹ chăm sóc, xử lý không đúng cách thì hoàn toàn có thể dẫn tới nguy hiểm cho trẻ như mất nước, thậm chí tử vong. Khi trẻ sơ sinh bị đi ngoài, trước hết ba mẹ cần:

• Cung cấp đủ nước cho trẻ để tránh tình trạng cơ thể trẻ mất nước.
• Nếu trẻ đang trong giai đoạn bú sữa mẹ, tiếp tục cho con bú.
• Nếu trẻ có biểu hiện khát sau hoặc giữa các lần cho ăn, mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc cho bé uống thêm chất lỏng có chứa chất điện giải (Oresol).
• Không tự ý cho trẻ uống bất cứ một loại thuốc gì cho đến khi có chỉ định của bác sĩ.
• Nếu bé đã ăn dặm, mẹ hãy chuẩn bị cho bé các bữa ăn với thực phẩm dễ tiêu hóa như: chuối, táo, ngũ cốc,...
• Không cho trẻ ăn các thực phẩm khiến cho bệnh tình nặng hơn như: sữa hộp, đồ ăn nhiều dầu mỡ,...
• Tiêu chảy do vi khuẩn là bệnh có thể lây lan, do đó ba mẹ hay bất kì ai chăm sóc trẻ đều phải lưu ý rửa tay sạch sẽ trước khi pha sữa, cho trẻ ăn hay thay tã cho trẻ.

Huggies chia sẻ thêm với mẹ các cách chăm sóc trẻ tiêu chảy tại nhà qua video sau:

Cách phòng ngừa tiêu chảy ở trẻ

Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong những tháng đầu đời là cách tốt nhất để giảm tình trạng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh. Ngoài ra, để phòng ngừa bệnh tiêu chảy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, ba mẹ cần vệ sinh nơi ở thường xuyên, sử dụng nguồn nước sạch, thực hiện ăn chín uống sôi,... Đối với trẻ vẫn đang bú mẹ thì mẹ chú ý rửa tay sạch sẽ cả trước và sau khi cho trẻ bú.

Để phòng ngừa tiêu chảy cấp do virus Rotavirus, ba mẹ nên cho trẻ uống vắc xin Rotavirus ngay khi trẻ được 6 tuần tuổi.

Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy nên ăn gì?

Nếu trẻ sơ sinh bị tiêu chảy, mẹ hãy tiếp tục cho con bú và bú thường xuyên hơn để cung cấp đủ nước và dinh dưỡng. Và để bé nhanh khỏi bệnh, mẹ hãy thực hành tốt những món ăn nên và không nên ăn khi trẻ tiêu chảy ở trên nhé!

Bên cạnh đó, bổ sung men vi sinh sẽ là giải pháp đơn giản và an toàn cho bé lúc này. Các chuyên gia khuyến cáo, nên lựa chọn men vi sinh từ các chủng lợi khuẩn Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus reuteri, S. boulardii cho trẻ bị tiêu chảy. Không chỉ đơn thuần là bổ sung lợi khuẩn như các men vi sinh khác, các chủng lợi khuẩn này cho tác dụng rõ ràng trên chứng tiêu chảy ở trẻ, đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu thực tế trên lâm sàng.

Bổ sung men vi sinh sẽ giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy ở trẻ (Nguồn: Sưu tầm)

Các câu hỏi thường gặp về vấn đề trẻ sơ sinh bị đi ngoài

Vì sao trẻ sơ sinh bú mẹ bị tiêu chảy?

Thực tế, sữa mẹ không phải lúc nào cũng giống nhau. Lúc mới bú, sữa mẹ sẽ trong và loãng hơn, đến khi trẻ bú gần hết thì sữa sẽ đặc lại. Nếu mẹ để bé bú không hết một bên, thì cơ thể bé sẽ hấp thu rất nhiều sữa trong và ít có hoặc không có sữa đặc. Trẻ bị tiêu chảy, thiếu dinh dưỡng trong giai đoạn bú mẹ phần lớn đến từ nguyên nhân trên. Để khắc phục tình trạng này, khi trẻ bị tiêu chảy nhưng vẫn đang trong giai đoạn bú mẹ, mẹ có thể nặn bớt sữa trong ra trước khi cho bé bú để bé có thể bú được tỉ lệ sữa đặc nhiều hơn, giúp cân bằng lại.

Trẻ sơ sinh bị đi ngoài, mẹ ăn búp ổi có hiệu quả không?

Trẻ sơ sinh bị đi ngoài, tiêu chảy nguyên nhân hàng đầu là do virus, vi khuẩn. Do đó, việc mẹ ăn búp ổi hay cho bé uống nước búp ổi thực chất không mang lại hiệu quả mà còn khiến tình trạng tiêu chảy nặng hơn, ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ. Tốt nhất, khi trẻ có biểu hiện tiêu chảy nặng, kèm theo các dấu hiệu lạ, mẹ cần đưa trẻ đến ngay bác sĩ để thăm khám, điều trị. Tránh nghe theo các mẹo dân gian, chưa có kiểm chứng sẽ khiến sức khỏe, tính mạng của trẻ bị đe dọa.

Trẻ sơ sinh bị tiêu chảy bao lâu thì hết?

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ bị đi ngoài nhiều, gây nên tiêu chảy là do virus và vi khuẩn. Do đó, việc mẹ ăn búp ổi hay cho bé uống nước búp ổi thực chất không mang lại hiệu quả mà còn khiến tình trạng tiêu chảy nặng hơn, ảnh hưởng đến chất lượng sữa mẹ. Tốt nhất, khi trẻ có biểu hiện tiêu chảy nặng, kèm theo các dấu hiệu lạ, mẹ cần đưa trẻ đến ngay bác sĩ để thăm khám, điều trị. Tránh nghe theo các mẹo dân gian, chưa có kiểm chứng sẽ khiến sức khỏe, tính mạng của trẻ bị đe dọa.

Khi bị tiêu chảy, bệnh sẽ diễn biến trong vòng 2 tuần. Thông thường, bệnh sẽ điều trị trong vòng 5 - 7 ngày. Nếu thời gian điều trị của trẻ đã qua 5 ngày mà vẫn đi ngoài phân lỏng thì mẹ nên đưa trẻ đi khám, xét nghiệm xem trẻ có đang bị một bệnh nào khác hay không nhé. 

Trên đây là những nhóm thực phẩm giải đáp về vấn đề trẻ sơ sinh bị đi ngoài mẹ nên ăn gì và không nên ăn gì. Hy vọng, chúng sẽ giúp ích cho mẹ trong việc xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, giúp ích cho quá trình cải thiện tình trạng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh.

Ngoài ra, mẹ có thể tham khảo thêm thông tin tại chuyên mục Chăm sóc bé hoặc gửi câu hỏi về Góc chuyên gia của Huggies. 

>> Nguồn tham khảo:

• https://www.parents.com/diarrhea-in-the-breastfed-baby-431632
• https://www.healthline.com/health/baby/baby-diarrhea
• https://www.webmd.com/parenting/baby/baby-diarrhea-causes-treatment

Mời mẹ xem thêm các bài viết cùng chủ đề tại chuyên mục Chăm sóc trẻ sơ sinh!

• Trẻ sơ sinh bị đau bụng
• Trẻ bị rối loạn tiêu hoá
• Thực đơn ăn dặm cho trẻ 6 tháng tuổi