Sữa thanh trùng là gì? Có tốt không? Loại nào tốt cho bé?

Sữa thanh trùng ngày càng trở nên quen thuộc với nhiều gia đình nhờ quy trình xử lý giữ lại tối đa dưỡng chất tự nhiên. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về lợi ích và cách chọn loại sữa phù hợp với từng đối tượng, đặc biệt là cho trẻ nhỏ. Hãy cùng Huggies tìm hiểu chi tiết về sữa thanh trùng trong bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm:

• 6 cách tập cho bé bú bình hiệu quả “một phát ăn ngay”
• Bác sĩ giải đáp: Mẹ cho con bú uống trà sữa được không?

Sữa thanh trùng là gì?

Sữa thanh trùng là loại sữa tươi được xử lý bằng phương pháp gia nhiệt ở nhiệt độ vừa phải trong khoảng thời gian ngắn nhằm tiêu diệt vi khuẩn có hại mà vẫn giữ được hương vị tự nhiên và phần lớn giá trị dinh dưỡng. Đây là lựa chọn phổ biến cho người tiêu dùng quan tâm đến sự cân bằng giữa an toàn vệ sinh thực phẩm và trải nghiệm hương vị tươi ngon.

Sữa thanh trùng thường được sử dụng bởi các gia đình có trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc người quan tâm đến việc sử dụng thực phẩm ít qua chế biến. Do giữ lại gần như nguyên vẹn các enzyme và protein tự nhiên nên sữa thanh trùng được nhiều chuyên gia dinh dưỡng đánh giá là tốt cho hệ tiêu hóa, phù hợp với người có nhu cầu bổ sung dưỡng chất tự nhiên từ sữa tươi.

Quy trình xử lý thanh trùng (pasteurization)

Quy trình thanh trùng là một bước xử lý nhiệt được áp dụng nghiêm ngặt nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm và kéo dài thời gian bảo quản sữa trong thời gian ngắn. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình thanh trùng sữa:

• Bước 1 - Thu gom và kiểm tra sữa tươi: Sữa được lấy từ trang trại, sau đó kiểm tra các chỉ số chất lượng và vi sinh vật.
• Bước 2 - Lọc và làm lạnh nhanh: Sữa được lọc sạch tạp chất và làm lạnh xuống khoảng 4°C để hạn chế vi khuẩn phát triển.
• Bước 3 - Gia nhiệt (thanh trùng): Sữa được đun ở 72–75°C trong khoảng 15–20 giây (phương pháp HTST – High Temperature Short Time).
• Bước 4 - Làm lạnh nhanh sau thanh trùng: Sau khi gia nhiệt, sữa được làm lạnh lại ngay xuống 4°C để giữ độ tươi và ngăn vi khuẩn phát triển trở lại.
• Bước 5 - Đóng gói và bảo quản lạnh: Sữa được đóng trong bao bì tiệt trùng và bảo quản liên tục trong môi trường lạnh cho đến khi đến tay người tiêu dùng.

>>> Xem thêm:

• Trẻ uống sữa công thức đi ngoài màu xanh có đáng lo không?
• Cách pha sữa cho trẻ sơ sinh đúng và chính xác nhất

Quy trình xử lý thanh trùng sữa luôn được kiểm soát nghiêm ngặt bởi chuyên gia (Nguồn: Internet)

Sữa thanh trùng có tốt không?

Giữ lại men, vitamin, hương vị tự nhiên

Sữa thanh trùng là loại sữa được xử lý ở nhiệt độ thấp (khoảng 63 – 75°C trong vài chục giây), giúp tiêu diệt vi khuẩn có hại nhưng vẫn giữ lại phần lớn vi khuẩn có lợi, enzyme tự nhiên và các vitamin như B1, B2, B12 cùng khoáng chất như canxi, phốt pho,... rất tốt cho sức khỏe.

Ngoài ra, hương vị của sữa thanh trùng thường được đánh giá là “tươi” và “mộc” hơn so với sữa tiệt trùng. Vì không trải qua quá trình nhiệt độ cao kéo dài nên cấu trúc protein và chất béo trong sữa không bị biến đổi, từ đó giữ được độ thơm béo nguyên bản.

Dễ tiêu hóa hơn so với sữa tiệt trùng

Do các enzyme tự nhiên hỗ trợ tiêu hóa (như lactase) vẫn còn hiện diện trong sữa thanh trùng nên người sử dụng hấp thụ đường lactose tốt hơn, từ đó dễ tiêu hóa hơn so với các loại sữa tiệt trùng. Bên cạnh đó, sữa thanh trùng thường không chứa chất bảo quản hoặc chất ổn định nhiệt như một số dòng sữa tiệt trùng đóng hộp. Nhờ vậy, hệ tiêu hóa không phải “xử lý” thêm các thành phần phụ gia, giúp người uống cảm thấy nhẹ bụng và ít gặp tình trạng đầy hơi.

Hỗ trợ phát triển xương và thể lực

Sữa thanh trùng vẫn là một nguồn cung cấp canxi, protein, vitamin D và phốt pho quan trọng, các chất này đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành xương và cơ bắp. Nhờ quá trình xử lý nhẹ nhàng, nhiều dưỡng chất trong sữa vẫn ở dạng dễ hấp thụ, đặc biệt hữu ích cho giai đoạn tăng trưởng của trẻ em và người chơi thể thao.

Ngoài ra, nếu được kết hợp trong chế độ ăn hằng ngày, sữa thanh trùng có thể giúp duy trì mật độ xương, ngăn ngừa loãng xương ở người trưởng thành và cải thiện sức bền cơ bắp. Điều quan trọng là lựa chọn sữa có nguồn gốc rõ ràng, được bảo quản lạnh đúng chuẩn để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng cao nhất.

>>> Xem thêm: Trẻ mấy tháng ăn được váng sữa, sữa chua và phô mai?

Sữa thanh trùng rất tốt cho hệ xương (Nguồn: Internet)

Có nên cho trẻ uống sữa thanh trùng? Trẻ mấy tuổi uống được sữa thanh trùng?

Theo khuyến nghị của nhiều chuyên gia dinh dưỡng và tổ chức y tế, sữa thanh trùng chỉ nên được sử dụng cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên - giai đoạn hệ tiêu hóa đã đủ hoàn thiện để tiếp nhận các thực phẩm từ sữa bò. Trẻ dưới 1 tuổi nên ưu tiên sữa mẹ hoặc sữa công thức phù hợp theo từng giai đoạn phát triển.

Đối với trẻ nhỏ, nếu cha mẹ lựa chọn sữa thanh trùng, cần đảm bảo mua từ thương hiệu uy tín, được bảo quản lạnh liên tục và sử dụng đúng hạn. Không nên hâm nóng bằng lửa trực tiếp hoặc để ngoài nhiệt độ phòng quá lâu vì có thể khiến sữa bị biến chất. Với trẻ trên 1 tuổi, uống sữa thanh trùng đúng cách có thể hỗ trợ phát triển chiều cao, cân nặng và tăng sức đề kháng một cách tự nhiên.

So sánh sữa thanh trùng và sữa tiệt trùng

Sữa thanh trùng và sữa tiệt trùng đều là những lựa chọn phổ biến trên thị trường hiện nay, nhưng mỗi loại lại có đặc điểm xử lý và giá trị sử dụng riêng. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết:

Khi nào nên chọn sữa thanh trùng?

Sữa thanh trùng phù hợp với người có điều kiện bảo quản lạnh ổn định và ưu tiên sữa tươi gần với nguyên bản tự nhiên, giàu enzyme và hương vị. Loại sữa này thích hợp sử dụng hằng ngày trong gia đình hoặc trẻ nhỏ khi cần dinh dưỡng tươi mới.

Khi nào nên chọn sữa tiệt trùng?

Sữa tiệt trùng là lựa chọn lý tưởng cho người bận rộn, thường xuyên di chuyển hoặc không có tủ lạnh. Với thời hạn sử dụng dài và tính tiện lợi cao, đây là sản phẩm phù hợp cho dự trữ trong gia đình, mang theo đi học, đi làm hoặc trong các chuyến đi xa.

>>> Xem thêm:

• Dị ứng sữa công thức ở trẻ sơ sinh: Dấu hiệu, Xử lý
• Mẹ cần làm gì khi trẻ sơ sinh bị ọc sữa và thở khò khè?
• TOP 10 sữa non cho trẻ sơ sinh tốt được nhiều mẹ lựa chọn

Cách chọn sữa thanh trùng tốt cho bé

Sữa thanh trùng được xử lý ở nhiệt độ thấp, giữ lại nhiều dưỡng chất tự nhiên hơn so với sữa tiệt trùng nên phù hợp với hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ. Bên cạnh đó, cha mẹ cần quan tâm đến thành phần dinh dưỡng, nguồn gốc nguyên liệu và quy trình sản xuất để đảm bảo an toàn và hiệu quả dinh dưỡng cho con.

Dưới đây là những tiêu chí quan trọng khi chọn sữa thanh trùng cho bé:

• Nguồn gốc rõ ràng: Ưu tiên sản phẩm có nguồn sữa bò tươi từ trang trại đạt chuẩn, không sử dụng hormone tăng trưởng.
• Không chất bảo quản: Sữa thanh trùng đúng chuẩn không cần dùng đến chất bảo quản – thời hạn sử dụng thường ngắn (5 – 10 ngày).
• Bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu: Nên chọn sữa có thêm canxi, vitamin D, A giúp bé phát triển chiều cao và thị lực.
• Độ tươi và mùi vị dễ uống: Mùi vị sữa nhẹ, không nồng, màu trắng tự nhiên, giúp bé dễ làm quen và hấp thu tốt hơn.
• Thương hiệu uy tín và chứng nhận an toàn thực phẩm: Ưu tiên các sản phẩm có chứng nhận từ cơ quan y tế hoặc tổ chức quốc tế.

>>> Xem thêm: Cách chế biến táo trộn sữa công thức cho bé ăn dặm

Hãy ưu tiên những loại sữa thanh trùng có nguồn gốc rõ ràng (Nguồn: Internet)

Sữa thanh trùng trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày

Gợi ý khẩu phần sữa theo từng độ tuổi

Để tối ưu hoá lợi ích từ sữa, cần điều chỉnh lượng dùng phù hợp theo từng giai đoạn phát triển:

• Trẻ 1 – 3 tuổi: Khoảng 400 – 500ml/ngày (tương đương 2 cốc nhỏ).
• Trẻ 4 – 6 tuổi: 500 – 600ml/ngày.

Nên cho bé uống sữa khi nào?

Thời điểm uống sữa cũng đóng vai trò quan trọng để bé hấp thu dinh dưỡng tốt nhất. Buổi sáng sau khi ăn nhẹ là lúc cơ thể trẻ sẵn sàng nạp năng lượng. Một ly sữa vào buổi chiều giúp duy trì năng lượng cho các hoạt động học tập và vui chơi. Bên cạnh đó, nếu cho bé uống trước khi đi ngủ, cha mẹ nên cách bữa tối ít nhất 1 giờ để không ảnh hưởng đến tiêu hoá và giấc ngủ.

Kết hợp sữa với ngũ cốc, trái cây, các bữa phụ lành mạnh

Sữa thanh trùng có thể được kết hợp linh hoạt trong thực đơn hàng ngày để tạo thành bữa phụ dinh dưỡng và hấp dẫn. Một số gợi ý như:

• Trộn sữa với yến mạch hoặc ngũ cốc nguyên cám vào buổi sáng.
• Làm sinh tố trái cây (chuối, xoài, dâu…) với sữa và đá lạnh.
• Pha sữa cùng hạt chia hoặc hạt óc chó để tăng chất xơ và omega-3.
• Sử dụng sữa trong các món pudding, bánh pancake hoặc súp kem rau củ nhẹ.

Cách kết hợp này không chỉ làm tăng giá trị dinh dưỡng mà còn tạo sự đa dạng cho khẩu phần ăn, giúp bé hình thành thói quen ăn uống lành mạnh từ nhỏ.

Cách bảo quản sữa thanh trùng đúng cách

Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi bảo quản sữa thanh trùng:

• Bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh (2 – 6°C) ngay sau khi mua về.
• Không để sữa ngoài nhiệt độ phòng quá 30 phút, đặc biệt trong thời tiết nóng.
• Luôn đậy kín nắp sau khi sử dụng để tránh vi khuẩn xâm nhập.
• Không uống trực tiếp từ hộp để hạn chế nhiễm khuẩn ngược.
• Sử dụng trong vòng 2 – 3 ngày sau khi mở hộp dù chưa đến hạn sử dụng.
• Không cấp đông sữa thanh trùng, vì việc đông đá sẽ phá vỡ cấu trúc protein và ảnh hưởng đến chất lượng.

Câu hỏi thường gặp về sữa thanh trùng

Có nên uống sữa thanh trùng mỗi ngày?

Uống sữa thanh trùng mỗi ngày là một thói quen dinh dưỡng lành mạnh nếu cơ thể không bị dị ứng với sữa bò hoặc không dung nạp lactose. Sữa thanh trùng giàu canxi, vitamin D, protein và các khoáng chất cần thiết cho xương chắc khỏe và hệ miễn dịch. Nhờ quy trình thanh trùng nhẹ ở nhiệt độ thấp trong thời gian ngắn, loại sữa này giữ lại gần như trọn vẹn hương vị và dinh dưỡng tự nhiên.

Tuy nhiên, chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên uống với lượng phù hợp tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Người lớn có thể dùng từ 1–2 ly/ngày, kết hợp cùng chế độ ăn đa dạng. Đối với trẻ em hoặc người có hệ tiêu hóa yếu, nên bắt đầu với lượng nhỏ và theo dõi phản ứng cơ thể.

Người lớn tuổi, người có bệnh nền có nên dùng không?

Sữa thanh trùng hoàn toàn có thể được sử dụng cho người lớn tuổi và người có bệnh nền nhưng cần cân nhắc theo tình trạng sức khỏe cá nhân. Đối với người cao tuổi, sữa giúp bổ sung canxi, protein, hỗ trợ chống loãng xương và tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, những ai đang điều trị tiểu đường, cao huyết áp hoặc bệnh tim mạch nên ưu tiên chọn loại sữa ít béo, không đường hoặc được thiết kế chuyên biệt.

Trong trường hợp người dùng có bệnh về tiêu hóa hoặc dị ứng với protein sữa bò, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Có nên uống sữa lúc đói?

Uống sữa lúc đói có thể mang lại lợi ích hoặc gây khó chịu tùy vào cơ địa từng người. Với bé có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, uống một ly sữa ấm vào buổi sáng khi bụng rỗng có thể giúp bổ sung năng lượng nhanh chóng và duy trì cảm giác no lâu. Tuy nhiên, với người dễ bị đầy hơi hoặc có tiền sử viêm dạ dày, việc uống sữa khi đói có thể kích thích tiết axit và gây khó chịu.

Tốt nhất, cha mẹ nên kết hợp sữa với một ít thức ăn nhẹ như bánh mì nguyên cám, ngũ cốc hoặc chuối để tạo lớp lót dạ dày, giúp hấp thu dưỡng chất tốt hơn và tránh các triệu chứng khó tiêu.

Sữa thanh trùng nào tốt cho bé?

Dưới đây là một số thương hiệu sữa thanh trùng được đánh giá cao, phù hợp với trẻ nhỏ:

• Vinamilk 100% Sữa Tươi Thanh Trùng
• TH True Milk Sữa Tươi Thanh Trùng
• Dalat Milk Sữa Thanh Trùng
• Mộc Châu Milk Sữa Thanh Trùng
• Lothamilk Sữa Tươi Thanh Trùng
• Organic Milk (TH True Milk Organic hoặc Vinamilk Organic)

Khi chọn sữa cho bé, cha mẹ nên ưu tiên loại không đường, có nguồn gốc rõ ràng và đảm bảo điều kiện bảo quản lạnh đúng chuẩn. Nếu bé dưới 1 tuổi, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng sữa tươi.

Sữa thanh trùng là nguồn dinh dưỡng thiết yếu, đặc biệt tốt cho sự phát triển toàn diện của bé khi được sử dụng đúng cách và chọn lựa kỹ càng. Bên cạnh việc lựa chọn sữa phù hợp, mẹ cũng đừng quên chăm sóc bé yêu một cách toàn diện từ giấc ngủ đến làn da nhạy cảm.

Huggies luôn đồng hành cùng mẹ không chỉ trong hành trình chọn dinh dưỡng mà còn nâng niu làn da bé với các dòng tã nổi bật như Huggies Skin Perfect, Huggies Tràm Trà, Huggies Platinum Nature Made và Huggies Thin & Soft từ Hàn Quốc – đều được thiết kế để dịu nhẹ và an toàn với làn da em bé.