Nguyên nhân, cách chữa bé bị đầy bụng và nôn

Trẻ sơ sinh bị đầy bụng hay trẻ sơ sinh bị đầy hơi là tình trạng không hiếm gặp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, không phải bố mẹ nào cũng biết vì sao bé bị đầy bụng và nôn hay quấy khóc kéo dài. Cùng Huggies và chuyên gia Nguyễn Phước Mỹ Linh - bác sĩ Nội Nhi tại bệnh viện Nhi Đồng 1 tìm hiểu cách chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh trong bài viết dưới đây bố mẹ nhé!

Tìm hiểu tình trạng đầy bụng hay đầy hơi chướng bụng ở bé

Đầy bụng hay đầy hơi là thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng khi bụng căng tròn, to lên do tích tụ khí, methane hoặc chất lỏng trong dạ dày và ruột non, gây cảm giác căng bụng và khó chịu, Thường đi kèm với viêc khó tiêu và có thể gây đau hông hoặc khó chịu. Ở trẻ sơ sinh, hiện tượng này thường xảy ra do hệ tiêu hoá của bé còn non nớt và sản sinh nhiều khi hơn so với người lớn. 

Khi trẻ sơ sinh bú mẹ, bú bình hoặc khóc, bé thường nuốt vào nhiều không khí hơn, góp phần tạo ra tình trạng đầy hơi và đầy bụng. Nếu bé không xì hơi đủ nhiều, khoảng 13 đến 21 lần mỗi ngày, có thể dẫn đến việc tích tụ khí và gây ra tình trạng đầy bụng, khó chịu, làm bé quấy khóc.

Đầy bụng là một vấn đề phổ biến ở trẻ dưới 4 tháng tuổi do chứa nhiều khí trong bụng. Tuy nhiên, không cần lo lắng vì đây là một tình trạng tự nhiên và thường không gây hại đến sức khoẻ của bé!

Xem thêm:

Trẻ sơ sinh xì hơi nhiều có sao không?

Trẻ sơ sinh bị sôi bụng xì hơi nhiều là do đâu?

Trẻ sơ sinh bị đầy bụng là hiện tượng phổ biến (Nguồn: Sưu tầm)

Tã Huggies Skin Perfect với khả năng giảm đến 93% phân lỏng trên da bé (Nguồn: Huggies)

Dấu hiệu nhận biết bé bị đầy bụng và nôn

Thông thường, khi bị đầy hơi, chướng bụng, trẻ thường có những biểu hiện khá rõ ràng. Chỉ cần bố mẹ quan sát kỹ là có thể nhận biết được.

Nôn là dấu hiệu cho thấy bé đang gặp tình trạng khó tiêu hoá, các cơ dạ dày phối hợp với cơ thành bụng co bóp khiến cho các chất có trong dạ dày bị đẩy ra ngoài.

Trẻ sơ sinh bị chướng bụng (hay còn gọi là đầy bụng) và nôn đa phần sẽ có các biểu hiện sau đây:

Trẻ bị ợ hơi rất nhiều lần

Khi trẻ sơ sinh bị đầy hơi, bụng của bé sẽ bị chướng. Khi đó, cơ thể phản ứng bằng cách ợ hơi để loại bỏ khí ra ngoài. Nếu cha mẹ thấy trẻ ợ hơi nhiều, đồng thời nôn trớ thì rất có thể trẻ đang bị đầy hơi, chướng bụng.

Bụng sưng to và căng ra

Trạng thái bình thường sau khi tiêu hoá, bụng của trẻ sẽ trở phẳng và cơ bụng mềm mại. Nhưng khi bé bị đầy hơi và bụng chướng, bụng sẽ căng tròn hơn. Việc nuốt nhiều không khí làm cho khí này bị dồn lại trong dạ dày, gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hoá thức ăn. Áp lực tăng trong ruột và dạ dày làm bụng của bé căng, chướng lên và đôi khi sưng hoặc đau. Biểu hiện này thường xuất hiện sau khoảng 1-2 giờ sau khi ăn. Khi bố mẹ vỗ nhẹ vào bụng của bé, có thể nghe âm thanh giống như tiếng trống kêu.

Sau khi ăn xong, trẻ bị nôn trớ

Biểu hiện nôn trớ sau khi ăn cũng là hiện tượng thường xảy ra khi trẻ sơ sinh bị đầy hơi, chướng bụng. Nguyên nhân của tình trạng này thường là do trẻ không hợp với thành phần sữa hoặc bị dị ứng với sữa.

Liên tục xì hơi (trung tiện)

Đầy bụng ở trẻ sơ sinh cũng được biểu hiện bằng việc xì hơi liên tục. Vì không khí chảy ngược vào thực quản, đồng thời bị đẩy vào đường ruột với áp lực mạnh nên trẻ có thể sẽ xì hơi từ 15 đến 20 lần một ngày.

Thường xuyên khóc, trẻ có biểu hiện bứt rứt, tính chất của phân thay đổi

Do bụng đầy và chướng, em bé thường cảm thấy không thoải mái, dẫn đến trẻ khóc nhiều. Các dấu hiệu thường gặp như quằn quại, vặn mình, co chân lên rồi duỗi ra ngay sau đó.

Nếu bố mẹ không thấy rõ những biểu hiện này, hãy quan sát phân của bé. Khi bé bị đầy bụng, phân thường trở nên lỏng và sệt hơn, không còn dạng “hoa cà” nữa. Thậm chí, đôi khi trẻ sẽ có thể bị táo bón trong vài ngày.

Ngủ không ngon

Trẻ bị đầy hơi chướng bụng thường cảm thấy khó chịu nên ngủ không sâu giấc. Nếu tình trạng này kéo dài, sức khỏe của trẻ sẽ bị ảnh hưởng.

Xem thêm: Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh khó ngủ và cách khắc phục

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đầy hơi thường khá rõ ràng (Nguồn: Sưu tầm)

Nguyên nhân gây đầy bụng ở bé là gì?

Liên quan đến hội chứng Colic ở trẻ sơ sinh

Hội chứng Colic là tình trạng không thể kiểm soát được tình hình quấy khóc liên tục ở ⅕ số trẻ sơ sinh từ 3 tuần tuổi và kết thúc vào tuần thứ 16. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa hội chứng colic và lý do tại sao trẻ sơ sinh bị đầy hơi, đầy bụng. Nhiều trường hợp trẻ sơ sinh bớt quấy khóc khi tình trạng chướng bụng giảm bớt.

Tham khảo: Vì sao trẻ hay khóc đêm?

Kém hấp thụ dinh dưỡng từ sữa mẹ hoặc sữa công thức

Hiện tượng này thường xảy ra nhiều đối với trẻ sử dụng sữa công thức hoặc sữa mẹ gặp vấn đề dinh dưỡng do chế độ ăn của người mẹ chứa nhiều thực phẩm khó tiêu và gây đầy hơi. Đồng thời, trẻ cũng có thể gặp vấn đề với việc hấp thụ lactose có trong sữa mẹ hoặc sữa công thức. Nguyên nhân của hiện tượng này thường là do cơ thể trẻ không sản xuất đủ enzyme tiêu hóa lactose, dẫn đến tình trạng đầy chướng bụng, buồn nôn và có thể đi kèm với sốt.

Do tác dụng của thuốc điều trị

Một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh bị đầy hơi (Nguồn: Sưu tầm)

Xem thêm: Tiêu hoá của trẻ sinh non tháng

Cách xử trí tình trạng đầy bụng và nôn ở bé

Một số cách có hiệu quả để phòng trẻ sơ sinh bị đầy bụng bao gồm:

Cho bé bú đúng tư thế

Có tư thế bú bình đúng, bú ngồi để bảo đảm đầu trẻ luôn cao hơn bình, để trẻ ợ hơi dễ dàng. Nghiêng bình sữa ở một góc sao cho sữa có thể lấp đầy toàn bộ núm vú để trẻ không nuốt không khí vào. Nếu trẻ bú sữa bột, hãy để bình sữa lắng xuống trước khi cho bé uống. Vì khi lắc bình sữa cho sữa bột tan đều, vô tình sẽ tạo các bong bóng khí hòa vào sữa, trẻ uống vào sẽ có nhiều hơi.

Mách mẹ Tư thế cho con bú đúng cách 

Chọn lựa thực phẩm dễ tiêu, ít sinh hơi cho mẹ

Hãy cẩn thận với các loại thực phẩm sinh nhiều hơi. Nếu mẹ đang cho con bú, thức ăn mẹ đã ăn cũng có thể khiến trẻ bị đầy hơi. Nếu cho con dùng sữa công thức, mẹ có thể thử đổi sang một số loại sữa dễ tiêu hóa hơn nhé!

Xem thêm: Chế độ sau sinh nên ăn gì để tốt cho mẹ và bé

Thay đổi bình sữa của bé

Nếu em bé của mẹ bị đầy hơi khi bú bình, mẹ có thể thử đổi núm vú và bình sữa khác. Núm vú mềm, có đường viền dọc theo môi và miệng của bé, có thể giúp ngăn chặn nuốt khí thừa khi bé bú. Hơn nữa, sữa nên chảy chậm để trẻ có đủ thời gian để uống mà không nuốt quá nhiều. Tốt nhất trẻ nên dành từ 20 phút đến một giờ để bú xong. Nếu trẻ bú xong trong 5 năm phút, có nghĩa trẻ đang nuốt quá nhanh và nuốt không khí thừa. Trong những trường hợp này, núm vú có lẽ quá lớn so với tuổi của trẻ. Mẹ hãy thử chuyển sang núm vú có dòng chảy chậm hơn.

Cho bé ợ hơi

Một trong những cách tốt nhất để giảm đầy hơi là cho bé ợ hơi khi bú và sau khi bú. Tuy nhiên, thay vì cho trẻ ợ hơi khi đang bú, hãy đợi khi trẻ nghỉ ngơi hoặc giảm tốc độ. Nếu không, trẻ có thể khó chịu, khóc và nuốt nhiều không khí hơn trong quá trình này. Và mẹ hãy sử dụng tư thế ợ hơi thoải mái nhất cho trẻ.

Mẹ xem ngay: Cách vỗ ợ hơi cho trẻ sơ sinh đúng chuẩn

Massage cũng có thể hữu ích trong việc giảm đầy hơi ở trẻ

Nhẹ nhàng xoa bóp bụng trẻ theo chiều kim đồng hồ quanh rốn, hoặc đặt trẻ nằm ngửa và di chuyển chân và hông của trẻ tư thế đạp xe đạp. Những động tác này làm vỡ bong bóng và tạo thêm lực đẩy cho khí để thoát ra ngoài.

Ngoài ra, mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng thử một số loại thuốc chống đầy hơi không kê đơn có chứa simethicone.

Mẹ sẽ cần: Phương pháp massage cho trẻ sơ sinh tốt nhất

Chườm nóng cho bé

Trường hợp trẻ quấy khóc vì bị đầy bụng thì mẹ có thể thử dùng gói chườm nóng để đắp lên bụng trẻ. Hoặc mẹ có thể dùng hai chiếc khăn, núng nước ấm, vắt sạch nước và bọc quanh vùng bụng của bé.

Cho bé uống nước

Một trong những nguyên nhân khiến bé bị đầy bụng là do thiếu nước. Mẹ nên kiểm tra lại lượng nước bé uống mỗi ngày và hãy bổ sung ngay lượng nước cần thiết cho bé trong trường hợp bé uống ít nước.

Mẹo dân gian chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh

Mẹ có thể áp dụng một số mẹo chữa đầy hơi cho trẻ sơ sinh:

• Chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh bằng tỏi: Mẹ hãy bỏ một củ tỏi đã nướng chín và cuốn lại bằng một chiếc khăn mỏng lên bụng của bé khoảng 10 - 15 phút, mẹ lưu ý rằng nhiệt độ phải phù hợp với làn da của bé nhé.
• Chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh bằng lá trầu: Mẹ hãy hơ nóng lá trầu không và vuốt bụng bé trong vòng 5 phút theo chiều từ trên xuống dưới.
• Chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh bằng nước lá tía tô: Mẹ hãy chuẩn bị khoảng 5 lạng tía tô, dùng cả thân và lá để giã lấy nước, đem phần nước đi hấp cách thủy rồi để nguội và cho bé uống. 

Mẹ có thể áp dụng mẹo dân gian để chữa đầy bụng cho trẻ sơ sinh (Nguồn: Sưu tầm)

Cách chăm sóc bé bị đầy bụng và nôn trớ

Một trong những cách chữa đầy hơi cho trẻ sơ sinh là thử bế trẻ ở nhiều tư thế khác nhau. Cho trẻ ợ hơi giúp loại bỏ một phần không khí mà trẻ nuốt phải khi ăn. Cố gắng sử dụng các tư thế khác nhau khi ợ hơi để bé và mẹ cảm thấy thoải mái. Mẹ hãy thử những tư thế sau để giúp bé ợ hơi:

Ngồi thẳng lưng và ôm trẻ dựa vào ngực

Ở tư thế này, cằm của bé sẽ nằm trên vai mẹ trong khi mẹ dùng tay đỡ trẻ. Nhẹ nhàng vỗ lưng cho bé.

Bế trẻ ngồi trên đầu gối hoặc trong lòng mẹ

Ở tư thế này, mẹ sẽ nhẹ nhàng đỡ đầu và ngực của bé bằng cách giữ cằm của bé. Đặt gót bàn tay lên ngực bé, hãy cẩn thận giữ cằm bé chứ không phải cổ họng bé. Với tay còn lại, hãy vỗ nhẹ vào lưng trẻ.

Đặt trẻ úp mặt vào lòng mẹ

Ở tư thế này, hãy nâng đỡ đầu của bé và đảm bảo rằng nó cao hơn ngực của bé. Vỗ nhẹ vào lưng trẻ.

Điều chỉnh tư thế cho bú

Trong khi cho trẻ bú bình hoặc bú mẹ, hãy điều chỉnh tư thế cho trẻ bú để tránh bị đầy hơi. Luôn giữ đầu của trẻ cao hơn bụng. Tư thế này giúp sữa di chuyển xuống đáy dạ dày và không khí lên trên giúp bé ợ hơi. Mẹ nên nâng đầu bình sữa lên một chút để không có bọt khí trong núm vú.

Mẹ tìm hiểu thêm: Hướng dẫn chi tiết mẹ cho con bú đúng cách, trẻ không bị sặc sữa

Mẹ bế bé dựa vào ngực và vỗ ợ hơi là cách để tránh trẻ sơ sinh bị đầy bụng (Nguồn: Sưu tầm)

Trẻ sơ sinh bị đầy bụng: Khi nào cần sự can thiệp của bác sĩ?

Thông thường, trẻ sơ sinh bị đầy hơi là điều bình thường và có thể điều trị được. Trong một số trường hợp hiếm hoi, các vấn đề nghiêm trọng hơn của đường tiêu hóa cũng có thể gây ra đầy hơi ở trẻ sơ sinh. Mẹ nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu trẻ sơ sinh có bất kỳ biểu hiện nào sau đây:

• Trẻ bị nôn ói, không đi ngoài ra phân hoặc có máu trong phân.
• Trẻ cực kỳ cáu gắt. Nếu mẹ không thể xoa dịu em bé, bác sĩ có thể kiểm tra để loại trừ bất kỳ vấn đề nào.
• Trẻ bị sốt cao. Nếu em bé của mẹ dưới ba tháng tuổi và bị sốt, hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.

Xem thêm:

• Trẻ bị nôn không sốt: nguyên nhân, bố mẹ cần làm gì?
• Trẻ bị sốt và nôn

Những câu hỏi thường gặp khi trẻ sơ sinh bị đầy bụng

Trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi bị đầy bụng có sao không?

Trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi bị đầy bụng không phải tình trạng hiếm gặp nên mẹ cũng không cần quá lo lắng . Thường thì tình trạng đầy bụng ở bé sơ sinh 1 tháng tuổi không quá nguy hiểm và tự giảm đi sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, bé có hiện tượng sốt cao trên 39 độ, nôn ói liên tục,... thì bố mẹ nên đưa bé tới gặp bác sĩ để thăm khám kịp thời nhé.

Trẻ sơ sinh bị đầy bụng bao lâu thì khỏi?

Thời gian cần thiết để bé khỏi tình trạng đầy bụng có thể khác nhau tùy theo nguyên nhân, tình trạng đầy bụng và thể trạng sức khỏe của bé. Thường thì hiện tượng đầy bụng tự giảm đi sau một vài giờ hoặc một vài ngày. Bố mẹ nên hỏi thăm ý kiến của bác sĩ để chữa trị kịp thời cho bé, tránh đầy bụng lâu bé khó chịu và ảnh hưởng tới sức khỏe của con.

Trẻ sơ sinh bị đầy hơi, mẹ nên ăn gì?

Thực phẩm mà mẹ ăn có thể ảnh hưởng đến sự đầy hơi của trẻ, đặc biệt là bé sơ sinh đang bú sữa mẹ. Mẹ nên tránh ăn các loại thức ăn gây tạo khí như bún riêu cua, bún măng vịt, cải xanh, hành, tỏi, đậu hũ, bia, và nước có ga. Mẹ nên tập trung vào chế độ ăn đa dạng, bổ sung sữa chua, rau chân vịt, cần tây, và uống đủ nước để giúp tối ưu hóa sức khỏe tiêu hóa của bé.

Chăm sóc trẻ sơ sinh đối với những người lần đầu làm cha mẹ là một trải nghiệm vừa bỡ ngỡ vừa thú vị. Bé mới được tiếp xúc với môi trường bên ngoài cơ thể của mẹ nên sẽ rất lạ lẫm. Vì vậy, việc chăm sóc trẻ đúng cách là vô cùng quan trọng. Hi vọng những thông tin mà Huggies® cung cấp sẽ hữu ích đối với bố mẹ về cách xử lý khi trẻ sơ sinh bị đầy hơi.

Bí kíp cho bố mẹ:

Trẻ sơ sinh bị nôn trớ nhiều lần trong ngày phải làm sao?

Trẻ sơ sinh bị nấc cụt: Nguyên nhân và cách chữa trị

Trẻ sơ sinh bị khò khè: Cách nhận biết và nguyên nhân

Nếu bố mẹ còn thắc mắc thì hãy tham khảo mục Chăm sóc bé hay gửi ngay câu hỏi về chuyên mục Góc chuyên gia để được giải đáp kịp thời.

Đọc thêm:

Cách vỗ long đờm cho trẻ sơ sinh an toàn, đúng cách

Trẻ bị hăm cổ: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Mách mẹ cách phòng tránh và điều trị nấm lưỡi ở trẻ nhỏ

Nguồn tham khảo: 

• https://www.webmd.com/parenting/baby/features/infant-gas
• https://www.healthline.com/health/parenting/baby-gas-prevent-relief#overview

Bố mẹ tìm kiếm nhiều nhất:

tã dán sơ sinh Huggies, Huggies newborn, tã dán Huggies size s, tã dán Huggies size m, miếng lót sơ sinh Huggies 100 miếng, tã quần Huggies size m, Huggies platinum, tã dán Huggies platinum, tã quần Huggies platinum