Khi trẻ nói dối

Trẻ nói dối hoặc để đạt được điều gì đó, hoặc tránh bị phạt, đôi khi đó là do trí tưởng tượng của trẻ. Cha mẹ cần bình tĩnh để xác định rõ sự việc, tránh buộc tội trẻ khi chưa chắc chắn, và giúp trẻ phân biệt đúng sai để khuyến khích trẻ trung thực. 

Cha mẹ có thể bị sốc khi con họ ở tuổi mới biết đi đã bắt đầu biết nói dối. Hoặc trẻ chối đã đánh em mình, hoặc đã “đùn” ra tã. 

Một số trẻ ở tuổi này cũng sẽ kể những chuyện mà trẻ tưởng tượng như chuyện thật. Như trường hợp của mẹ Xuân, cô chết lặng khi cô giữ trẻ kể rằng cô con gái Uyên 3 tuổi long trọng tuyên bố: “Mẹ con sắp sửa lên thiên đàng".  Bà của Uyên vừa qua đời và rõ ràng bé đã hiểu sự việc này theo cách riêng nó. Việc này không phải là lạ vì trẻ mới biết đi và trẻ mẫu giáo đôi khi không phân biệt được giữa tưởng tượng và thực tế. Một số "lời nói dối" chỉ đơn giản là một phần trí tưởng tượng của trẻ.

Điều quan trọng là cha mẹ không nên tức giận hay phản ứng khi trẻ nói dối. Ví dụ, nếu con bạn chối đã làm vỡ một vật khi bị bạn bắt quả tang, thay vì buộc tội con, bạn hãy quan sát diễn tiến sự việc và cho trẻ giải pháp: "Mẹ biết con không có ý làm đổ và vỡ ly sữa trên sàn. Lần sau con đừng đi lại khi đang cầm ly sữa nhé. Nào, bây giờ thì chúng ta cùng dọn sạch chỗ này nhé!”

Bạn cần nhận thức rằng con bạn chỉ mới bắt đầu phát triển khả năng ngôn ngữ và trình bày, do đó trẻ chưa hiểu được nói dối là như thế nào. Sau khoảng 3 tuổi rưỡi trẻ mới bắt đầu nhận ra trẻ có thể nói khác với sự thật, mặc dù khi đó trẻ vẫn chưa có ý niệm nói dối là xấu. Vì vậy, bạn cần bình tĩnh để giải thích cho việc trẻ nói dối là sai.

Việc nói cho con biết rằng bạn biết khi trẻ nói dối cũng khá quan trọng. "Điều đó nghe không đúng lắm. Con hãy nói thật cho mẹ nghe chuyện gì đã xảy ra?” Thông qua ngôn ngữ cơ thể của trẻ, bạn thường có thể đoán được khi nào thì trẻ thiếu trung thực. Tuy nhiên, không nên buộc tội con khi bạn không chắc chắn vì nó có thể ảnh hưởng không tốt đến trẻ. Tiến sĩ Brent Waters và Liz Kennedy, các tác giả sách về nuôi dạy con khuyên rằng: "Hãy chờ xem chuyện gì sẽ tiếp diễn khi bạn chưa chắc chắn.  Và hãy đối xử công bằng nếu có hai trẻ liên quan mà bạn chưa xác định được thủ phạm”.

Có một mặt nhỏ tích cực khi trẻ nói dối: "Trẻ mẫu giáo có điểm IQ cao hơn có nhiều khả năng nói dối hơn, và kỹ năng nói dối sớm có thể có liên hệ với khả năng giao tiếp xã hội tốt vào lứa tuổi thiếu niên”, theo Angela Crossman, Tiến sĩ, Phó giáo sư tâm lý của Đại học Tư pháp hình sự John Jay tại New York. Mặc dù đó không phải là động lực để khuyến khích trẻ, nó chỉ củng cố rằng nói dối là rất bình thường ở trẻ nhỏ. Vai trò của cha mẹ là khuyến khích con trẻ không nói dối, và củng cố các hành vi tích cực và tầm quan trọng của nói thật. Cách tốt nhất để giúp trẻ là cha mẹ không phản ứng thái quá khi trẻ nói dối để giúp trẻ luôn nói sự thật.