Hạn chế hội chứng trào ngược ở trẻ

Trào ngược thực quản là một tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh, với dấu hiệu thường thấy là trẻ khò khè và có nhiều đàm trong họng. Điều này khiến nhiều bố mẹ không khỏi lo lắng và tìm cách chữa trị cho con.

Có nhiều phương pháp chăm sóc cho trẻ để hạn chế hội chứng trào ngược, như chăm sóc tư thế khi ngủ, khi thức, khi ăn và mát xa cho bé. Dù vậy, bố mẹ vẫn nên tham khảo thêm ý kiến bác sĩ nhi khoa để có nhiều thông tin chính xác.

1. Trào ngược thực quản là gì?

Trào ngược thực quản là sự vận động ngược vào thực quản của những thành phần có trong dạ dày và thực quản như thức ăn. Một số dấu hiệu thường thấy ở trẻ bị trào ngược là trẻ bị ói hoặc ọc sữa ra miệng, hoặc kèm theo tiếng ợ.

Nếu trào ngược không gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của trẻ thì đây chỉ là vấn đề sinh lý bình thường. Nhưng trào ngược sẽ là một vấn đề bệnh lý khi gây ra biến chứng cho trẻ như chậm tăng cân, khó thở, thậm chí viêm phổi hoặc viêm thực quản. Điều này xảy ra là do sự kích ứng bởi acid dạ dày hoặc do trẻ bị thiếu hụt năng lượng khi bị trào ngược thường xuyên.

2. Tại sao trẻ bị trào ngược thực quản?

Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị trào ngược, nhưng nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh trào ngược thực quản ở trẻ vẫn là do cơ thắt thực quản của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện hết chức năng.

Tìm ra được nguyên nhân chính khiến bé yêu bị trào ngược sẽ giúp bố mẹ dễ dàng chăm sóc bé hơn. Sau đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị trào ngược:

• Dạ dày của trẻ chưa phát triển hoàn thiện và đủ chức năng, điều này khiến trẻ có thể sẽ tiêu hóa không kịp và bị trào ngược.
• Sự đóng lại không kín của cơ thắt ở phía đầu trên của dạ dày khiến thức ăn dễ trào ngược lên.
• Tư thế bú sữa chưa đúng khiến sữa đi xuống dạ dày khó khăn.
• Khuyết tật bẩm sinh liên quan đến hệ tiêu hóa.
• Trẻ sau khi bú nằm nhiều khiến thức ăn bị ứ lại.
• Dị ứng thức ăn, dị ứng sữa.

3. Cách chăm sóc trẻ bị trào ngược thực quản

Trẻ bị trào ngược thực quản mà không có biến chứng thường sẽ tự hết khi bố mẹ chú ý thay đổi cách chăm sóc bé. Sau đây là một số lời khuyên bố mẹ có thể áp dụng:

Điều chỉnh tư thế của trẻ

Tư thế chưa đúng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bé bị trào ngược. Việc điều chỉnh tư thế của bé đúng cách sẽ giúp hạn chế được tình trang này. Mẹ nên lưu ý các tư thế tốt cho trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản như sau:

• Bế bé theo tư thế đứng thẳng hoặc để tựa đầu của bạn, đặc biệt sau là khi bú.
• Nằm trên tay bạn, đầu bé đặt trên khuỷu tay bạn, trong lúc tay bạn ôm chặt lấy lưng bé, tạo một góc khoảng 30 độ.
• Ngồi ở tư thế thẳng đứng, chú ý không để trẻ bị sụm người xuống.
• Ngửa lưng một góc khoảng 45 độ.
• Khi bạn thay tã cho bé, cố gắng tránh để chân bé bị nâng lên quá cao. Hãy để bé nghiêng sang một bên và nếu có thể, hãy thay trước khi cho bé bú.
• Gối đầu cho bé khi ngủ, duy trì tư thế nằm đầu cao.
• Có thể cho bé nằm nghiêng trái vì đây là tư thế giúp dạ dày tiêu hóa tốt hơn.

Cân nhắc loại sữa phù hợp cho trẻ sơ sinh

Mẹ nên hạn chế cho con uống sữa công thức nếu trẻ có dấu hiệu trào ngược, sữa mẹ sẽ tốt hơn cho trẻ bị trào ngược vì sữa mẹ có khả năng giúp trẻ tiêu hóa nhanh hơn.

Trong trường hợp bé bú bình, mẹ cần tham khảo thêm thông tin từ chuyên gia chăm sóc sức khỏe trẻ em hoặc bác sĩ để đưa ra phương pháp chăm sóc tốt nhất cho bé.

Cho bé bú sữa đúng cách

Mỗi người mẹ sẽ có những cách thức cho con bú riêng, nhưng dù là cách gì thì vẫn nên phù hợp với trẻ. Dưới đây là một số lời khuyên giúp mẹ cho bé bú sữa đúng cách:

• Khi cho bé bú, hãy giữ đầu bé cao 30 độ so với mặt phẳng ngang, ở vị trí này dạ dày sẽ cao hơn nên bé sẽ ít bị trào ngược sữa hơn.
• Nếu bạn đang cho bé bú bình, cố gắng giữ bé ở vị trí thắng đứng.
• Cố gắng thiết lập một thói quen sao cho ăn/chơi/ngủ hợp lý để sữa có thể tiêu hóa trước khi đặt em bé xuống ngủ.
• Tránh để trẻ ngủ trong khi đang bú vì như vậy, trẻ sẽ rơi vào giấc ngủ ngắn. Khi bú xong tỉnh dậy, bé sẽ cảm thấy khó chịu. 
• Kéo dài thời gian giữa các lần cho bé bú hoặc cách khác là rút ngắn thời gian giữa các lần cho bú và lượng sữa cho bé bú.
• Cố gắng cho bé ăn bằng một bên ngực quen thuộc.
• Hoặc có thể cho bé bú bằng cả hai bên nhưng với những khoảng nghỉ ngắn giữa hai bên.
• Những bé đã cứng cáp hơn, bạn có thể cho bé ăn với một lượng nhỏ chất rắn, điều này giúp sữa tránh bị trào ngược. Những trẻ nhỏ hơn có thể cho thêm một thìa nhỏ sữa đặc (sữa công thức hoặc sữa mẹ).
• Nếu đang cho con bú, hãy tránh ăn một số thực phẩm có thể đi qua sữa mẹ và ảnh hướng đến bé. Một vài loại thức ăn có thể ảnh hưởng đến việc bé bị trào ngược là những sản phẩm làm từ sữa, có caffeine, có vị cay, béo hoặc có axit.
• Em bé bị trào ngược thường bị phân tâm trong lúc bú, vì vậy hãy tạo một môi trường yên tĩnh khi cho bé bú, hoặc ở trong một căn phòng hơi tối. Bạn có thể thử cho bé bú khi bé vẫn đang ngái ngủ sau giấc trưa.   

Bác sĩ Nguyễn Phước Mỹ Linh giải thích thêm:

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng cơ vòng thực quản dưới không đủ trương lực để giữ sữa trong dạ dày dẫn đến bé dễ trào sữa từ dạ dày ra ngoài. Tình trạng này gây ra các triệu chứng như: nôn ói, vặn mình, quấy khóc, khò khè, ho kéo dài thậm chí tím tái từng cơn, ngưng thở, bỏng thanh môn... Tuy nhiên, khi bé biết đi tình trạng này sẽ cải thiện hoặc hết. Trong giai đoạn này, để hạn chế bớt tình trạng này, bạn cần:

• Đừng để bé bú quá no, bạn có thể cho bé bú lượng ít lại nhưng bú nhiều lần
• Sau bú cho bé ợ sữa tốt
• Luôn luôn cho bé nằm đầu cao, hãy kê vai và đầu lên khoảng 30 độ.

Các biện pháp trên đa số sẽ giúp bé bớt ọc mà không cần dùng thuốc. Nếu không cải thiện, bạn cần đem bé đến bệnh viện để kiểm tra nhé!

Chăm sóc giấc ngủ của trẻ bị trào ngược

Trào ngược cũng làm gián đoạn giấc ngủ của bé. Việc cả mẹ và bé đều bị thiếu ngủ sẽ làm những cảm giác khó chịu ngày một trầm trọng hơn.

Dưới đây là một vài mẹo để giúp bé ngủ dễ dàng hơn: 

• Hãy luôn để bé nằm ngửa khi ngủ.
• Nâng cao một phần đầu của cũi trẻ sẽ có thể có ích trong việc giúp em bé của bạn ngủ.
• Có thể cho em bé ngậm vú giả trong lúc ngủ để làm bé cảm thấy thoải mái hơn. 

Mát-xa cho trẻ

Mát-xa cho trẻ sơ sinh là một cách tuyệt vời để kết nối cha mẹ và trẻ, đồng thời mát xa cũng được chứng minh là có ích cho trẻ bị trào ngược. Dưới đây là những lợi ích mà mát-xa có thể đem lại cho trẻ:

• Giúp bé thư giãn.
• Giúp tăng cường mối giao kết giữa cha mẹ với con.
• Mát-xa giúp cải thiện giấc ngủ của bé.
• Giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ.
• Cải thiện lưu thông máu và làm săn chắc da.
• Giúp trẻ sơ sinh cảm thấy thoải mái hơn khi bị đau bụng và trào ngược.

Một vài lưu ý về những điều cơ bản của khi bắt đầu mát-xa cho trẻ sơ sinh: 

• Đảm bảo phòng ấm áp và không cần quấn bé trong chăn.
• Chỉ tiến hành mát-xa cho bé khi bạn cảm thấy thoải mái và trẻ ở trong trạng thái ổn định, trừ khi phải mát-xa để giúp bé khỏi đau.
• Bắt đầu từ chân và di chuyển dần lên trên dọc theo cơ thể bé.
• Vuốt ve bé lâu với cường độ ổn định.
• Không ấn quá mạnh lên vùng bụng.
• Khi xoa bóp để giảm đau bụng cho bé, hãy bắt đầu xoa theo vòng tròn từ phía bên tay phải và bụng phải. Tốt nhất là bạn nên xin lời khuyên từ một người hướng dẫn có trình độ trước khi bắt đầu quá trình xoa bóp thường xuyên để đảm bảo rằng bạn đã dùng đúng áp lực phù hợp lên cơ thể trẻ.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc dầu hạnh nhân đã ép lạnh. Đây là những thứ dễ hấp thụ và có lợi cho bé.

Bố mẹ cần đặc biệt lưu ý, khi nhìn thấy máu hoặc dịch mật màu xanh trong chất lỏng bé ói, hoặc việc trào ngược khiến bé nghẹt thở trên 10s, hãy lập tức đưa bé đến bác sĩ kiểm tra.

Ngoài ra, nếu tình trạng của bé trở nên nghiêm trọng hơn như nôn ói nhiều, không cải thiện sau khi đã thay đổi cách chăm sóc thì bố mẹ cũng cần đưa trẻ đi khám để tránh những biến chứng trầm trọng hơn. Hãy tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác về sức khỏe của bé từ Góc chuyên gia của Huggies, mẹ nhé!