9 mốc khám thai quan trọng mẹ bầu cần ghi nhớ trong thai kỳ

Khám thai là việc vô cùng cần thiết và quan trọng mà bố mẹ cần đảm bảo tuân thủ trong suốt thai kỳ để phòng ngừa, kịp thời chẩn đoán, điều trị các biến chứng nguy hiểm, đồng thời đảm bảo mẹ và bé đều an toàn trong cuộc vượt cạn. Vậy đâu là các mốc khám thai quan trọng nhất trong 40 tuần của thai kỳ? Cùng Huggies tham khảo lịch khám thai và các giai đoạn khám thai quan trọng được tư vấn bởi bác sĩ bệnh viện Từ Dũ - Bùi Thị Thu Hà trong bài viết dưới đây bố mẹ nhé!

Tham khảo:

• Quan hệ khi mang thai 3 tháng đầu có nguy hiểm không?
• Bảng tăng cân của bà bầu theo tháng tiêu chuẩn
• Những lưu ý khi mang thai 3 tháng cuối mẹ cần biết

Lợi ích khi khám thai đúng lịch hẹn

9 mốc khám thai quan trọng mẹ bầu cần ghi nhớ trong thai kỳ

Khám thai lần đầu tiên: Thai kỳ 5-8 tuần

Lần khám thai đầu tiên là một trong các mốc khám thai quan trọng nhất, được tính từ ngày đầu kinh cuối đến tuần thứ 8. Sau khi trễ kinh từ 2-3 tuần, mẹ có thể đi khám thai lần đầu với mục đích xác định có thai hay không và tình trạng của thai như thế nào. Bác sĩ sẽ giúp mẹ xác định thai trong hay ngoài tử cung, thai trứng, đa thai, có dấu hiệu dọa sẩy thai hoặc thai lưu hay không. Buổi khám thai đầu tiên cũng giúp mẹ xác định tuổi thai và tính ngày dự sinh.

Tham khảo: Mang thai 3 tháng đầu mẹ nên lưu ý gì?

Ngày dự sinh sẽ được tính dựa theo kỳ kinh chót và siêu âm 3 tháng đầu. Nếu chênh lệch dưới 5 ngày, tuổi thai và ngày dự sinh sẽ được tính dựa theo kỳ kinh chót. Nếu chênh lệch trên 5 ngày thì tuổi thai và ngày dự sinh của mẹ sẽ được tính dựa theo siêu âm (tuổi thai 7-8 tuần).

Cách tính tuổi thai theo siêu âm theo Khuyến cáo của Hiệp hội sản phụ khoa Canada (SOGC), 2014:

• Chọn kết quả siêu âm tối thiểu gần với thời điểm 7 tuần nhất (CRL = 10 mm) để tính tuổi thai. (III – B)
• Nếu chỉ có siêu âm thai 12 – 14 tuần, CRL và BPD có độ chính xác tương đương nhau trong việc xác định tuổi thai, nên sử dụng CRL lớn nhất là 84 mm, để xác định tuổi thai. (II – 1A)

Tham khảo: Ngôi thai là gì? Ngôi thai đầu là gì? Ngôi mông là gì?

Khám thai lần 2: Thai kỳ 8-10 tuần

Nếu như trong lần khám thai đầu tiên, khi siêu âm bác sĩ vẫn chưa nghe được tim thai hoặc chưa thấy phôi thai làm tổ, mẹ bầu sẽ được đặt lịch hẹn khám khi thai được 8-10 tuần. Trong lần khám thai này, mẹ bầu sẽ được kiểm tra toàn diện hơn về tim thai, phôi thai...

Khám thai lần 3: Thai kỳ 11-13 tuần 6 ngày

Khám lần 2 là một trong các mốc khám thai quan trọng nhất với mục đích đo độ mờ da gáy và làm xét nghiệm để tầm soát hội chứng Down. Trong lần khám thai này, các mẹ sẽ được bác sĩ hỏi bệnh để xác định tiền căn sản phụ khoa, nội ngoại khoa cũng như các bệnh lý di truyền cần lưu ý. Mẹ bầu sẽ được hướng dẫn khám tổng quát về cân nặng, mạch, huyết áp, tim phổi và khám về sản khoa như khám âm đạo và đặt mỏ vịt lần khám đầu tiên.

Một số xét nghiệm máu tổng quát sẽ được thực hiện như huyết đồ, HBsAg, VDRL, HIV, đường huyết khi đói. + Nhóm máu, Rhesus. + Rubella: IgM, IgG. (CMV, Toxoplasmosis).

Tham khảo: Tư thế ngủ tốt cho bà bầu

Khám thai lần 4: Thai kỳ 16-18 tuần

Tại mốc khám thai khi thai nhi được khoảng 16 đến 18 tuần thì mẹ bầu sẽ được làm các xét nghiệm: Đo huyết áp, kiểm tra sự tăng cân của mẹ; Theo dõi sự phát triển của thai nhi và lắng nghe tim thai; Xét nghiệm nước tiểu kiểm tra các loại bệnh; Xét nghiệm Triple test nếu trước đó mẹ bầu chưa được thực hiện sàng lọc; Khám hội chẩn tiền sản nếu mẹ bầu có có phát hiện bất thường sau khi siêu âm thai.

Khám thai lần 5: Thai kỳ 20-24 tuần

Khám thai ở tuần thứ 20-24 là rất quan trọng việc giúp phát hiện và biết được những bất thường của thai kỳ như đa ối là gì, đa thai là gì, nhau tiền đạo, tiền sản giật cũng như khám tiền sản cho những thai phụ có combined test (xét nghiệm sàng lọc một số bất thường về di truyền) nguy cơ cao, tiền căn con dị tật bẩm sinh hoặc siêu âm phát hiện điều bất thường. Các mẹ cần siêu âm hình thái học hoặc 3D, 4D tối thiểu 1 lần ở tuổi thai từ 20-25 tuần.

Ở giai đoạn này khi khám thai và xét nghiệm sẽ phát hiện được các bất thường ở thai phụ như hở eo tử cung, tiền sản giật hoặc có các dấu hiệu dọa sảy thai sớm. Đồng thời, đây cũng là thời điểm mẹ bầu được khuyến nghị tiêm vắc xin uốn ván VAT mũi đầu.

Tham khảo: Tiêm phòng uốn ván cho bà bầu

Khám thai lần 6: Thai kỳ 24-28 tuần

Tương tự như các lần khám khác, mẹ bầu sẽ được kiểm tra cân nặng, theo dõi huyết áp, xét nghiệm nước tiểu. Đồng thời, bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của thai nhi.

Lúc này các bác sĩ đã có thể siêu âm 4D để tầm soát các vấn đề hoặc nguy cơ bất thường ở thai nhi như vấn đề ở tim, chân tay, xương, não, thận, cột sống, bụng,...) và các vị trí có ổn định không cũng như lượng nước ối đang nuôi dưỡng thai nhi.

Đồng thời, các sĩ sẽ tầm soát đái tháo đường thai kỳ cho mẹ bầu và tiêm vắc xin VAT mũi 2. Thông thường, mũi 1 và mũi 2 cách nhau ít nhất 30 ngày và nên được chích trước khi sinh 1 tháng.

Khám thai lần 7: Thai kỳ 28-32 tuần

Sau khi đo huyết áp, cân nặng, xét nghiệm nước tiểu, theo dõi tim thai và sự phát triển của thai nhi, mẹ bầu có thể sẽ được siêu âm Doppler màu để phát hiện sớm các nguy cơ bất thường khác. Đồng thời siêu âm 4D sẽ được tiến hành để theo dõi lượng nước ối, ngôi thai và các dấu hiệu bất thường ở thai nhi.

Khám thai lần 8: Thai kỳ từ 32-36 tuần

Ngoài những xét nghiệm và thực hiện đo lường theo dõi sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, các bác sĩ sẽ hướng dẫn mẹ bầu đếm cử động thai và thực hiện xét nghiệm non-stress test để đo sức khỏe thai nhi.

Như vậy, tóm lại ở mốc khám thai giai đoạn 23 đến 36, mẹ bầu sẽ được thực hiện các xét nghiệm sau:

• Triple test: thực hiện ở tuổi thai 14 – 21 tuần, đối với những trường hợp chưa làm Combined test.
• Nghiệm pháp dung nạp đường ở tuổi thai từ 24 – 28 tuần tầm soát đái tháo đường thai kỳ.

Ngoài ra, các mẹ sẽ được hướng dẫn về dinh dưỡng trong thai kỳ, cách vệ sinh, sinh hoạt cũng như tư vấn lịch tái khám và chích ngừa uốn ván rốn.

Tham khảo: Uống nước dừa khi mang thai

Một số bất thường của mẹ có thể được phát hiện trong các mốc khám thai quan trọng từ tuần 23 đến 36 và sẽ được bác sĩ tư vấn như sau:

• Hở eo tử cung: các bác sĩ sẽ dựa vào tiền căn, lâm sàng và siêu âm đo chiều dài kệnh cổ tử cung, nếu dưới 25mm, và có dấu hiệu dọa sẩy thai hoặc dọa sinh non, mẹ sẽ được tư vấn đặt vòng nâng cổ tử cung hay khâu vòng cổ tử cung dự phòng: từ 13 – 20 tuần.
• Nếu trong trường hợp mẹ bị u buồng trứng: mẹ sẽ được chỉ định siêu âm màu, XN AFP, bhCG và CA125 và cần hội chẩn viện đối với những trường hợp có chỉ định mổ.
• Đối với tiền sản giật: HA cao, Protein niệu (xét nghiệm nước tiểu).

Tham khảo:

• Thai nhi hôm đạp nhiều hôm đạp ít tháng thứ 7, liệu có nguy hiểm?
• Thai giáo là gì? Hướng dẫn thai giáo cho mẹ bầu từ chuyên gia

Tã Huggies Skin Perfect với khả năng giảm đến 93% phân lỏng trên da bé (Nguồn: Huggies)

Khám thai lần 9: Thai kỳ 36-40 tuần

Lịch khám thai hay các mốc khám thai quan trọng của mẹ trong 3 tháng cuối được đề xuất như sau:

• Tuần 36 - 40: 1 tuần khám 1 lần.
• Từ 40 tuần 1 ngày - 40 tuần 6 ngày: khám ngoại và NST mỗi 3 ngày.
• Thai ≥ 41 tuần: nhập viện.

Tham khảo: Ra khí hư/huyết trắng khi mang thai

Trong buổi khám thai ở 1 tháng cuối, ngoài những phần khám tương tự như 3 tháng giữa thai thì từ tuần 36 trở đi cần xác định thêm:

• Ngôi thai.
• Ước lượng cân thai.
• Khung chậu.
• Tiên lượng sinh thường hay sinh khó.
• Hướng dẫn sản phụ đếm cử động thai.
• Lưu ý các triệu chứng chuyển dạ hay các bất thường khác.

Các siêu âm và xét nghiệm được thực hiện trong giai đoạn này:

• Siêu âm tối thiểu 1 lần lúc thai 32 tuần: xác định ngôi thai, lượng ối, vị trí nhau, đánh giá sự phát triển thai nhi.
• Siêu âm màu (thai 3 28 tuần) khi nghi ngờ thai chậm tăng trưởng trong tử cung, song thai một bánh nhau, mạch máu tiền đạo, dây rốn bám rìa. Lặp lại sau mỗi 2 tuần hoặc khi có chỉ định.
• CTG: đo tim thai (thực hiện khi có chỉ định).
• Quang kích chậu: khám khung chậu nghi ngờ.

Tham khảo: Cách chữa mất ngủ khi mang thai mẹ bầu cần biết

Mẹ bầu từ tuần 29 trở đi nên lưu ý lịch khám thai sẽ thay đổi khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào như đau bụng, ra nước, ra huyết,…

Những lưu ý mẹ bầu cần nhớ khi đi khám thai

Để buổi khám thai diễn ra hiệu quả, mẹ bầu cần ghi nhớ những điểm sau nhé:

Kiểm tra lịch khám từ bác sĩ

Mỗi mẹ bầu thường sẽ chọn cho mình một bác sĩ cùng đồng hành trong suốt thai kỳ và lịch khám thai cũng được sắp xếp theo định kỳ. Tuy nhiên, đôi khi bác sĩ của mẹ sẽ gặp những việc đột xuất và nghỉ khám nên mẹ cần xác nhận lịch khám trước ngày hẹn để đảm bảo gặp đúng bác sĩ mẹ nhé!

Chọn trang phục thoải mái

Tuỳ vào hình thức siêu âm mà mẹ lựa chọn trang phục phù hợp. Nếu siêu âm đầu dò, mẹ hãy chọn váy co giãn. Nếu siêu âm bụng, mẹ có thể mặc quần rộng rãi, cạp thấp hoặc kéo xuống dễ dàng để không phải thay đồ.

Uống nước và đi vệ sinh trước khi siêu âm

Trong tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ sẽ được yêu cầu uống thật nhiều nước trước khi siêu âm để làm đầy bàng quang, đẩy tử cung lên cao, nhờ đó bác sĩ sẽ thấy em bé dễ dàng hơn. Trong hai tam cá nguyệt sau, vì bé đã lớn hơn, để nhìn thấy bé dễ hơn, mẹ sẽ cần đi tiểu trước khi siêu âm để làm trống bàng quang.

Ăn uống trước khi khám thai

Tránh sử dụng chất kích thích trước khi đi khám thai. Nếu có lịch kiểm tra đường huyết, mẹ cần tuân thủ việc nhịn đói theo chỉ dẫn của bác sĩ. Nếu siêu âm thai 4D hoặc đo tim thai, mẹ cần ăn no để bé máy đạp. Ngoài ra, mẹ nên đem theo sữa, bánh ngọt, nước lọc để ăn trong lúc chờ đợi hoặc sau khi làm xét nghiệm, tránh bị mất sức.

Trang sức và giày dép

• Hạn chế mang trang sức: việc này giúp tránh tình trạng trộm cắp tại bệnh viện, bảo vệ mẹ khỏi nạn cướp giật nguy hiểm.
• Mang giày bệt nhẹ nhàng: Mang giày bệt, thoải mái, dễ dàng tháo ra sẽ giúp mẹ đi lại dễ dàng giữa các khu khám, khu xét nghiệm hoặc di chuyển lên xuống ghế siêu âm.

Vệ sinh cơ thể sạch sẽ

Hạn chế sử dụng nước hoa quá nồng và nhớ vệ sinh cơ thể sạch sẽ trước khi đi khám, đặc biệt là vùng kín. Mẹ có thể lót 1 lớp băng mỏng để tránh các sự cố khiến mẹ “són” ra quần lót nhé.

Lên lịch hẹn phù hợp

Việc khám thai thường tốn nhiều thời gian hơn dự tính nên mẹ hãy để thời gian khám thai thật dư dả, đến đúng giờ khám, làm đúng chỉ dẫn của bác sĩ để tránh mất thời gian.

Các loại giấy tờ cần thiết khi khám thai

• Xin giấy xác nhận khám thai: Giấy xác nhận khám thai chỉ được bệnh viện cấp trong ngày nên mẹ đừng quên xin giấy để được tính lương khi xin nghỉ phép khám thai trong giờ hành chính.
• Mang theo hồ sơ khám thai, kết quả xét nghiệm: Lưu trữ hồ sơ từ các lần khám trước cùng kết quả xét nghiệm trong 1 bìa để dễ tìm kiếm và mang theo.

Việc theo dõi thai kỳ thông qua các mốc khám thai và các xét nghiệm quan trọng không chỉ mang lại sự an tâm cho bà bầu mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ sức khỏe của thai nhi. Từ việc kiểm tra sức khỏe thai nhi, xác định phát triển, đến việc phát hiện sớm các vấn đề có thể phát sinh, tất cả đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình mang thai. Ngoài ra, mẹ có thể tham khảo thêm thông tin tại chuyên mục Mang thai  và Sinh con nhé!.

Nguồn tham khảo:

• https://www.nhs.uk/pregnancy/your-pregnancy-care/antenatal-checks-and-tests/
• https://www.pregnancybirthbaby.org.au/checkups-and-scans-during-your-pregnancy